06 Tháng 09 1:50 pm

Tương lai của thời trang bền vững

Opinion Cùng lắng nghe quan điểm của các bộ óc sáng tạo hàng đầu thế giới như giám đốc sáng tạo Hèrmes Pierre-Alexis Dumas, Sarah Burton, Marine Serre về tương lai và hướng đi của thời trang thân thiện môi trường.

Quan tâm đến những công nhân dệt may

Nhà hoạt động và nhiếp ảnh gia Taslima Akhter

Chân dung một nữ công nhân dệt may 18 tuổi, chụp bởi Taslima Akhter ( Nguồn hình: Talisma Akhter)

Ngành thời trang-truyền thông không nên chỉ coi những công nhân dệt may như những nạn nhân, hay chỉ biết ‘nghe lời’. Hãy xem họ như những người đang phải chật vật mỗi ngày để kiếm sống, những người bị tước mất quyền công dân và nhân quyền - những thứ đáng lẽ thuộc về họ - và là những người đang cố gắng thay đổi cuộc sống mình tốt đẹp hơn thông qua những hoạt động chính trị ôn hòa. Những công nhân dệt may tại Bangladesh phải làm việc nặng nhọc hằng ngày - cống hiến toàn bộ sức trẻ để phát triển nền kinh tế toàn cầu - để đổi lại mức lương dưới tối thiểu, chỉ khoảng 95 đô một tháng. Một ngành thời trang công bằng sẽ trao nhiều quyền kiểm soát hơn cho những người đích thân tạo ra sản phẩm thời trang - thông qua sự trao đổi trực tiếp giữa hai bên và hợp tác chặt chẽ với họ. Hiện nay, giữa bối cảnh nạn dịch phức tạp, dù muốn hay không, họ vẫn phải tiếp tục làm việc để có đủ tiền trang trải cuộc sống hằng ngày.

Đọc thêm: "Tại sao nhà thiết kế thời trang phải hiểu quy trình sản xuất"

Tác giả Elizabeth Cline

Elizabeth Cline

Tương lai của ngành thời trang phụ thuộc vào những tập thể ‘bất lợi’ - những tư duy sáng tạo người da đen hay những nhà sản xuất vải tại khu vực Đông Nam Á. Nhiều người trong dây chuyền sản xuất thời trang bị mất việc, và chúng ta phải đảm bảo họ nhận được những gì xứng đáng với họ sau khi đã cống hiến cho ngành công nghiệp trị giá 2.5 triệu tỉ đô này - và phải cho họ một nơi để quay đầu về khi ngành thời trang trở lại hoạt động như bình thường. Dù ở bất cứ đâu, quyền lực thực sự đều giảm dần từ dưới lên: Những tháng qua, tôi đã chứng kiến nhiều nhà máy tại Bangladesh vực dậy và kiện những nhà bán lẻ phương Tây quyền lực vì đã lừa dối, ‘cướp’ tiền họ, kể cả những thương hiệu tỉ đô, và yêu cầu sự hợp tác thật sự công bằng. Làn sóng biểu tình này đang dần lan truyền đến nhiều nhà máy khác khắp thế giới. Cách vận hành cũ của ngành thời trang đã biến việc ‘bóc lột’ các công nhân thành chuyện thường tình; Chúng ta cần có sự đổi mới, và chúng ta cần tính bền vững và sự công bằng rõ ràng ngay từ ngày hôm nay.

Nhà sáng lập và CEO của Remake, Ayesha Barenblat

Người sáng lập tổ chức Remake - Ayesha Barenblat - cùng một số người tạo ra #PayUp kêu gọi các thương hiệu trả tiền cho công nhân ngành may mặc. Vogue đưa tin chiến dịch giúp công nhân ở Bangladesh được trả một tỷ USD và trên toàn cầu là 15 tỷ USD, chiếm hơn một phần ba trong số 40 tỷ khoản USD tiền nợ công nhân may mặc ngành công nghiệp thời trang bởi cuộc khủng hoảng Covid-19

Thật tốt khi ngành thời trang ngày càng đề cao tính tuần hoàn và những chất liệu tái chế, nhưng chúng ta vẫn phải cắt giảm lượng tiêu thụ khổng lồ hàng năm. Trước khi nạn dịch Covid-19 bùng phát, lượng quần áo mua nhiều hơn 60% so với 20 năm trước , còn thời gian sử dụng thì lại giảm đi một nửa. Ngành công nghiệp thời trang đang quá tập trung vào việc phát triển và tiêu thụ quá mức. Những bộ sưu tập ra mắt mỗi mùa và nhu cầu mua sắm liên tục của công chúng ảnh hưởng nặng nề đến con người - những công nhân dệt may - và hành tinh của chúng ta.

Để thật sự phát huy tính bền vững và tính đạo đức, những nhà mốt xa xỉ và thị trường phải lấy sự công bằng và chính nghĩa làm trọng tâm, đặt mục tiêu cụ thể, và luôn luôn rành mạch về những thông tin như lượng nguyên liệu tiêu thụ và lượng khí thải ra. Song song với đó họ cần phải đầu tư cho chất lượng đời sống của những cộng đồng công nhân dệt may và những nhà thủ công - xương sống của ngành công nghiệp thời trang. Mọi quyết định liên quan đến thiết kế - từ chất liệu đến màu sắc đến phương pháp gia công vật liệu - đều tạo ra những hiệu ứng domino về lượng chất thải (nước, khí carbon, quần áo dư thừa) và nhân quyền. Những khách hàng thông minh cần phải mua ít đi, mua đồ chất lượng, và chỉ trả tiền cho những sản phẩm từ các thương hiệu có chính sách công bằng với nhân công của mình. Đối với các thương hiệu fast-fashion (cả lớn và nhỏ), để tồn tại họ cần phải ngưng việc lạm dụng tài nguyên thiên nhiên cũng như nhân lực chỉ để đổi lại cái mác ‘rẻ tiền’ - bởi vì khi mà khách hàng ngày càng nhận thức được những thay đổi đang diễn ra, ngành thời trang nhanh không chỉ bị ép phải hoạt động chậm lại, mà chúng phải biến mất.

Sự phát triển của công nghệ

Giám đốc sáng tạo của Hèrmes, Pierre-Alexis Dumas

Hèrmes Menswear Spring 2021 (Hình: Vogue)

Công nghệ rất tuyệt vời - chúng ta đã có thể thiết kế và tạo mẫu 3D hoàn toàn trên máy tính - nhưng theo tôi, những đột phá tiếp theo sẽ tập trung ở chất liệu. Chất liệu dệt may là lĩnh vực sáng tạo nơi luôn có nhiều điều mới thú vị chờ được khám phá, hay ‘tái khám phá’. Với những vật liệu sẵn có từ thiên nhiên, ta luôn có thể tái khám phá, kết hợp với công nghệ và tạo ra những chất liệu mới lạ. Trước tiên chúng ta cần phải tôn trọng nhà cung cấp vĩ đại nhất của thời trang, thiên nhiên, và đảm bảo rằng chúng ta không phá hủy hệ sinh thái.

Tác giả William Gibson

William Gibson

Mặc dù là một tín đồ của các thiết kế thủ công tinh tế, tôi vẫn phải thừa nhận sự phát triển mạnh mẽ của những cánh tay robot. Một sản phẩm từ một nhà thủ công gia truyền hàng thế hệ hoàn toàn có khả năng được sao chép bởi robot trong tương lai. Có lẽ điều đó sẽ không xảy ra ở tương lai gần, nhưng sự thật rằng rất nhiều chuỗi sản xuất quần áo trên thế giới đang được vận hành phần lớn bởi máy móc. Thông thường chúng ta khó có thể phân biệt sản phẩm nào là thủ công, sản phẩm nào được xử lý bởi robot. Và trong nhiều trường hợp, máy móc sẽ chiếm ưu thế hơn do chúng ít xảy ra lỗi. Đương nhiên, sẽ luôn có những cá nhân sẵn sàng trả nhiều hơn cho những sản phẩm thủ công.

Đọc thêm: "Iris Van Herpen: Công nghệ đưa ta đến với thiên nhiên"

Nhà thiết kế và CEO của Ganni, Ditte và Nicolaj Reffstrup

Ganni Coppenhagen Spring 2021 (Hình: Vogue)

Là một thương hiệu, trách nhiệm của chúng tôi là giúp khách hàng chi tiêu một cách thông minh và bền vững hơn, qua những chương trình thuê đồ hay thương mại điện tử. Một trách nhiệm khác là khiếm khách hàng cảm thấy mình thỏa mãn khi mua sắm. Chúng tôi đang tận dụng tối đa những chất liệu tái chế, tạo cơ hội cho khách hàng có thể thử đồ 3D và còn có những showroom ảo.. Có rất nhiều tiềm năng để phát triển và chúng tôi luôn nghiên cứu mỗi ngày để mang đến trải nghiệm chân thực nhất cho giới mộ điệu.

Sự thay đổi về chất liệu

Nhà thiết kế và nhà hoạt động môi trường Suzanne Lee

Suzanne Lee

Chúng ta có thể dùng vi sinh vật để tạo ra lụa - hay cải thiện quy trình sản xuất ni-lông. Chúng ta đã có thể tạo ra nhiều vật liệu dệt may truyền thống mà không cần sử dụng đến hóa dầu, thực vật hay động vật. Nhưng vẫn còn một câu hỏi: Cách này có thật sự tốt hơn cho môi trường?

Những đột phá về mặt chất liệu có thể mất hàng năm, cho dù họ có sự giúp đỡ hàng nghìn tiến sĩ và vốn lên đến hàng triệu đô như DuPont - một trong những người có ảnh hưởng nhất trong lĩnh vực này. Vải thun lycra mất 10 năm để phát triển và thêm 3 năm nữa để đưa ra thị trường. Xuyên suốt 60 năm qua, hàng nghìn tiến sĩ vẫn tiếp tục nghiên cứu và hàng triệu đô được đầu tư để phát triển chất liệu này.

Thật tuyệt vời khi càng ngày càng có nhiều sự hỗ trợ từ thế giới đến các nhà nghiên cứu vật liệu trẻ - nhưng những trông đợi của mọi người đối với họ không thực tế, đặc biệt là những chất liệu sinh học. Việc sản xuất 10 triệu chiếc giày phức tạp gấp hàng trăm lần một chiếc giày, cho dù bạn có hiểu kĩ chất liệu sản phẩm. Tôi vẫn hoàn toàn tin rằng các chất liệu sinh học sẽ là tương lai, tuy nhiên hiện tại chúng ta chỉ mới tìm ra bề nổi của tảng băng, và sẽ càng có nhiều thay đổi đột phá trong những thập kỉ sắp tới.

Đọc thêm: "Vi phạm quyền động vật để bắt kịp xu hướng?"

Nhà thiết kế thời trang của Alexander McQueen, Sarah Burton

Alexander McQueen Pre-Fall 2020 (Hình: Vogue)

Trong lúc giãn cách xã hội, tôi đã quyết định rằng chỉ sử dụng những vật liệu mà mình đang có: In họa tiết, cắt ghép sắp xếp lại, và biến chúng trở nên như mới. Điều này cũng khiến tôi nhận ra - một lần nữa - việc tạo ra một sản phẩm tốn bao nhiêu thời gian, và tầm quan trọng của việc chỉ làm ra những thứ mà bản thân cảm thấy đam mê với nó. Trách nhiệm của chúng ta là bảo vệ những điều ở quá khứ mà mình yêu quý - những giá trị cốt lõi, đặc trưng và lịch sử - nhưng đồng thời chúng ta cũng phải thay đổi, mang đến những đột phá. Sự thân thuộc sẽ mang đến sự thoải mái, còn những thử nghiệm sẽ mang lại sự hưng phấn.

Nhà thiết kế thời trang Marine Serre

Người mẫu diện trang phục Marine Serre (Hình chụp bởi Zoë Ghertner cho Vogue, 2018)

Tôi chỉ nghĩ thế này thôi: Hãy ngưng bàn tán về nó mà bắt đầu hành động để thay đổi. Và hãy thành thật với bản thân. Sự cạnh tranh khốc liệt của thời trang khiến chúng ta (những người làm trong thời trang) dễ đi sai hướng, nhưng chúng ta phải chống lại nó. Có thể doanh thu bạn sẽ thấp hơn, và bạn sẽ không thành công bằng người khác - nhưng bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc với những gì mình đang làm. Hiện nay chúng tôi đang tạo ra điều mới từ những thứ cũ kĩ ‘bỏ đi’. Quy tắc sáng tạo ở đây rất đơn giản: Bạn sử dụng những gì bạn tìm thấy. Mùa trước chúng tôi đã sử dụng thảm, và trong mùa tiếp theo, chúng tôi cũng sẽ tiếp tục tìm một thứ gì đó tương tự. Bạn chọn ra một vật từ ‘đống rác’ này, và bạn thiết kế nó sao cho thật đẹp và có thể mặc hàng ngày. Thời trang không chỉ đơn thuần về chất liệu, và cũng chưa bao giờ là như vậy. Nó là hiện thể vật lí của những luồng suy nghĩ - ai là người tạo ra chúng, bạn tạo ra chúng ở đâu, nó được làm từ gì? Ta chỉ có một đời để sống: Hãy tận hưởng nó, và tận hưởng mọi thứ cuộc sống mang lại.

Nguồn Vogue - Bài PD

Pro Creative Class I Khóa học SÁNG TẠO, 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Writing, Storytelling, Art, Design, Creativity. Học viết, thiết kế, tìm hiểu nghệ thuật, phương pháp tư duy, xây dựng giá trị cốt lõi của sáng tạo. Hotline: 0934068088 Email: Creative.proclass@gmail.com . Office: Công ty TNHH MTV Việt Thị . Address: 30, đường C18, phường 12, quận Tân Bình – HCM.

Creative Class PRO I Trường đại học 6 ngày với những buổi học và bài giảng sẽ tạo ra những gợn sóng xung đột trong tâm trí và trái tim bạn, làn sóng cảm hứng bất tận, giúp bạn tìm thấy những nguyên tắc dẫn lối tài năng của mình đến với cái đẹp và sự sáng tạo. Pro Creative Class sẽ như một cuốn sách hướng dẫn hành trình của bạn. Đây là lời mời hít thở bầu không khí đầy sức sống, cảm nhận ngọn lửa tận trái tim bạn và sự thăng hoa của tinh thần.