Năm 1440-1449: Biểu tượng thời trang: Công tước Phillip The Good (1396-1467)
Fashion Story Những năm 1440 là thời kỳ thời trang hình thành phom dáng sắc nét hơn cùng với sự kết thúc của các mốt thịnh hành từ thập kỷ trước, bao gồm chiếc houppelande và các phụ kiện khác. Thời trang đặc trưng của từng khu vực vẫn tồn tại và các trung tâm thời trang bị ảnh hưởng bởi các sự kiện chính trị, bao gồm Chiến tranh Trăm năm.
Biểu tượng thời trang: Công tước Philip The Good của Burgundy (1396-1467)
Hình 1 - Rogier van der Weyden. Chân dung Philip the Good, 1445. Dầu trên gỗ; 31,5 x 22,5 cm. Dijon: Musée des Beaux-Arts, 3782. Nguồn: Joconde
Công tước Philip the Good của Burgundy đã có ảnh hưởng đến thời trang kể từ khi ông lên ngôi vào năm 1419, sau vụ ám sát cha ông, Jean the Fearless, dưới bàn tay của người Pháp. Để phản đối việc giết cha và bày tỏ quyết tâm buộc người Pháp phải chịu trách nhiệm, Philip đã mặc đồ tang đen rất lâu, kể cả sau thời gian để tang theo thông lệ đã kết thúc. Trong hai thập kỷ tiếp theo, ông là người mặc đồ đen bên cạnh một triều đình yêu thích sự sang trọng. Do địa vị là người giàu nhất và là người bảo trợ lớn nhất cho nghệ thuật ở Bắc Âu, chắc chắn ông đã ảnh hưởng đến những người đàn ông khác, chẳng hạn như Giovanni Nicolao Arnolfini, được cho là người đàn ông trong Bức chân dung Arnolfini năm 1434 của van Eyck, hiện được trưng bày tại Phòng trưng bày Quốc gia ở Luân Đôn (xem tổng quan 1430-1439). Ngay cả sau khi đã làm hòa với Pháp tại Hiệp ước Arras năm 1435, Philip vẫn tiếp tục thói quen mặc đồ đen từ đầu đến chân, vì đó là điều không thể thiếu đối hình ảnh mà ông đã thiết lập với công chúng. Ông cũng có thể đã phát hiện ra rằng trang phục màu đen tạo nên một tuyên bố mạnh mẽ và là phần nền lý tưởng để trưng bày đồ trang sức, chẳng hạn như cổ áo và mặt dây chuyền của Golden Fleece, hội hiệp sĩ mà ông đã thành lập vào năm 1430. Vì ông là người tiêu thụ lụa Ý lớn nhất ở phía bắc dãy Alps, nên những chiếc áo doublet, houppelandes và chaperon màu đen của Philip không hề đơn giản. Từ năm 1444 đến năm 1446, ước tính ông đã chi 2% thuế thu nhập chính của Burgundy cho một nhà cung cấp lụa và vải vàng người Ý duy nhất, Giovanni di Arrigo Arnolfini, anh họ của Giovanni Nicolao. Mặc dù một phần đáng kể trong số những khoản mua sắm này phải là để trang bị nội thất, quà tặng và cung cấp đồ đạc cho các thành viên của triều đình, nhưng khi chúng ta phân tích các bức chân dung của Công tước, chúng ta có thể thấy rằng ông đang mặc bộ đồ nhung lụa Ý và những chiếc len Flemish tốt nhất. Biên triều đình tòa án Geoges Chastellain viết rằng ông “ăn mặc lịch sự nhưng phong độ, và luôn thay đổi trang phục…”
Hình 2 - Jean Peutin (Flemish, thế kỷ 15). Chuỗi Golden Fleece (Lông cừu vàng), thế kỷ 15. Vàng. Nguồn: Archivio Digitale Boncompagni Ludovisi
Hình 3 - Jean Peutin (Flemish, thế kỷ 15). Chi tiết chuỗi Golden Fleece (Lông cừu vàng), thế kỷ 15. Vàng. Nguồn: Archivio Digitale Boncompagni Ludovisi
Những bức chân dung của Philip the Good được thực hiện trong thập kỷ này đã xác định hình ảnh của ông đối với hậu thế. Bức chân dung quan trọng nhất, một bức tranh có chiều dài bằng nửa tấm sau khi Rogier van der Weyden vẽ vào khoảng năm 1445 (Hình 1), cho thấy ông mặc một chiếc doublet màu đen, với dây buộc được kéo ra một cách thời trang để lộ chiếc áo sơ mi vải lanh trắng; Treo trên một trong những sợi dây là một mặt dây chuyền bằng vàng ở dạng thánh giá, với một viên hồng ngọc và bốn viên ngọc trai. Áo khoác ngoài của ông là một chiếc houppelande màu đen được trang trí bằng lông màu nâu ở đường viền cổ áo và tay áo. Công tước mặc một chiếc chaperon màu đen được làm bằng cách phủ một cuộn có đệm bằng vải, giống như trong các cửa hàng thời trang dành cho phụ nữ và phủ vải xung quanh nó, do đó tên của loại mũ này dành cho nam giới, chaperon à bourrelet. Hai lớp vải rủ xuống từ phía sau chiếc chaperon, và phần cuối kéo dài, gọi là cornet rủ xuống qua vai phải của ông. Một chiếc trâm bằng vàng và đá quý với một viên ngọc trai treo lớn và bốn viên ngọc trai nhỏ hơn được đính trên chiếc mũ chaperon. Trang phục màu đen không nổi bật dồn sự chú ý vào đồ trang sức, đặc biệt là cổ áo và mặt dây chuyền của Golden Fleece (Hình 2). Ở cổ áo là các chữ B xen kẽ tượng trưng cho Burgundy, xen kẽ với huy hiệu cá nhân của Công tước, viên đá lửa rực rỡ (Hình 3).
Hình 4 - Nghệ sĩ chưa được biết đến. Chi tiết của Roman de Girart de Roussillon, năm 1448. Bản thảo. Vienna: Östereichische Nationalbibliothek, MS 2549, folio 6r. Nguồn: ONB
Các bức chân dung khác của Philip the Good minh họa những thay đổi trong thời trang nam giới trong suốt thập kỷ này, ngay cả khi chúng củng cố hình ảnh của ông với tư cách là người đàn ông mặc đồ đen. Trong một bản thảo dành riêng cho Công tước, Le Roman de Girart de Roussillon (Hình 4), ông ngồi trên ngai vàng trước tấm vải danh dự màu đỏ thêu vàng, mặc một chiếc doublet màu đen với những sợi dây buộc được kéo ra để lộ chiếc áo, với một mặt dây chuyền bằng vàng được treo trên một trong những sợi dây ở cổ. Bên ngoài chiếc doublet và quần ống mềm màu đen, ông mặc một chiếc houppelande dài bằng nhung vàng có hoa văn đậm, được lót bằng lông màu nâu. Tay áo thẳng của houppelande nhô lên ở vai và có thể được hỗ trợ bởi các đệm nhỏ, được gọi là maheutres. Vòng eo của Philip được tô điểm bằng một chiếc thắt lưng hẹp màu đen và vàng, trên đó treo một chiếc gipser nhỏ màu đen và vàng, một chiếc túi được treo trên thắt lưng. Trong bức chân dung này, ông cũng đội một chiếc mũ chaperon đen, với phần cornet (phần dây thừa) buông thõng xuống ở phía bên phải. Đôi giày của ông là những đôi giày cực kỳ nhọn. Công tước được bao quanh bởi các cận thần, với con trai và người thừa kế Charles, cũng mặc đồ đen, ở bên trái. Khung cảnh chứa đầy những ám chỉ về danh tính của ông; những phù hiệu áo giáp thêu trên tấm vải vinh danh cũng được lặp lại trên tấm thảm dưới chân ông; gạch lát nền thay thế các chữ cái đánh vần phương châm sống của ông “mon yoie” (niềm vui của tôi) và “alture narey” (tôi sẽ không có ai khác), với huy hiệu đá lửa rực lửa của ông.
Hình 5 - Roger van der Weyden (Hà Lan, 1400-1464). Chi tiết từ Simon Nockart tặng sách cho Philip The Good, 1448. Bản thảo. Brussels: Thư viện Hoàng gia Bỉ, KBR MS 9242, fol. 1. Nguồn: KBR
Trong bản thảo đương thời Chroniques de Hainaut, trang đầu tiên được vẽ bởi Rogier van der Weyden (Hình 5). Trang phục của Công tước gần như giống hệt nhau: áo doublet màu đen để lộ áo trắng, quần ống đen, houppelande nhung đen có viền trang trí hoặc lót bằng lông nâu, áo choàng đen, mặt dây chuyền vàng ở cổ, cổ áo và mặt dây chuyền của Golden Fleece. Một số chi tiết hơi khác hoặc mới. Ông cầm một cái búa, một biểu tượng của uy quyền, trong tay phải của mình. Phần dây cornet của chiếc mũ chaperon được vẽ dưới cằm và buộc chặt lại, và trong bức chân dung này rõ ràng ông đang đi chiếc giày có đế bằng gỗ, mà trong thập kỷ này, người đàn ông không còn tháo ra khi ở trong nhà nữa. Chiếc houppelande được rạch lên hai bên nhưng không có khe hở rõ ràng ở phía trước bên dưới thắt lưng. Tuy nhiên, sự khác biệt đáng kể duy nhất là về chiều dài của houppelande. Nó cao trên đầu gối, và do đó cũng có thể được gọi là haincelin. Sự thay đổi này đối với đồng phục cá nhân của Philip cho thấy ông thích ứng với việc thay đổi xu hướng thời trang. Vào cuối những năm 1440, những chiếc houppelande dài đã trở nên lỗi thời. Trong cảnh này, những người đàn ông lớn tuổi ở bên phải Công tước, bao gồm cả Đại quan Nicholas Rolin, 70 tuổi, mặc màu xanh lam. Chiếc haincelin ngắn, được thiết kế riêng của Philip thể hiện những đường nét rõ ràng của thời trang mới dành cho nam giới. Bức chân dung này cũng chứng tỏ rằng người đàn ông mặc đồ đen nổi bật trong một đám đông, rằng một bộ quần áo toàn màu đen thể hiện phom dáng thời trang phát huy lợi thế tốt nhất, và màu đen thật đẹp, thanh lịch và quyến rũ. Là “người đàn ông mặc đồ đen” đầu tiên khai thác triệt để sức mạnh của nó, Philip the Good xứng đáng có một vị trí đặc biệt trong lịch sử thời trang.
Nguồn: https://fashionhistory.fitnyc.edu/1440-1449/
Bài dịch: Nhi Nguyễn. Bản quyền thuộc về Fashionnet, vui lòng ghi rõ nguồn khi muốn sao chép.
________________________________________________
Art Design Center
vietnamcolor.vn - fashionnet.vn
Contact: 0903788646 - 0903975081
Email: Huongcolor.gstudio@gmail.com \
Office: Vietthi Company Limited (Vietnam Vision)
30, C18 Street, ward 12, Tan Binh District – Hochiminh City
Pro Creative Course I Khóa học Art, Design, Creativity, Writing, Storytelling: 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Học viết, thiết kế, vẽ và tìm hiểu lịch sử nghệ thuật, phương pháp tư duy, xây dựng giá trị cốt lõi của sáng tạo. Những bài giảng tạo ra những gợn sóng xung động trong tâm trí và trái tim, giúp bạn tìm thấy những nguyên tắc dẫn lối tài năng của mình đến với cái đẹp và sự sáng tạo. Khoá học là một cuốn sách hướng dẫn hành trình trải nghiệm. Đây là lời mời hít thở bầu không khí nghệ thuật tại G Studio để bạn cảm nhận cái đẹp từ cuộc sống, thiên nhiên và tâm hồn.
HuongColor I người sáng lập G Studio là nhà thiết kế, họa sĩ và giám đốc sáng tạo, biên tập tạp chí thời trang. 1996 tốt nghiệp ngành Thiết kế tại Hanoi University of Industrial Fine Art (UIFA), sau đó Huongcolor trở thành giám đốc sáng tạo của tạp chí Đẹp. 2007 cô sáng lập công ty truyền thông, quảng cáo Vietnam Vision (Vietthi Company Limited). Năm 2010, cô được bổ nhiệm giám đốc nội dung của Elle Magazine. 2016 sáng lập Vietnam Designer Fashion Week (VDFW). 2021 thành lập G_studio tư vấn chiến lược và định hướng sáng tạo, hoạt động trong lĩnh vực truyền thông, thiết kế, nghệ thuật.
