Năm 1460-1469: Thời trang nam thế kỷ 15
Fashion Story Trong những năm 1460, sự khác biệt giữa thời trang của Ý và của Bắc Âu ngày càng sâu sắc. Tại các triều đình của Burgundy và Pháp, phom dáng của nam giới và phụ nữ có hình dáng dài và góc cạnh, có thể thấy qua đỉnh mũ nón của phụ nữ cho đến phần mũi giày của nam giới. Ở Ý, lấy cảm hứng từ nghệ thuật và trang phục của thời cổ đại, tỷ lệ tự nhiên hơn và kiểu dáng xếp nếp bồng bềnh đã thịnh hành.
Trang phục nam
Giống như thời trang của phụ nữ, trang phục nam giới trong những năm 1460 rất khác ở Ý và ở Bắc Âu. Tất cả đàn ông đều mặc những loại trang phục cơ bản giống nhau: một chiếc áo sơ mi vải lanh, quần lót trong, chiếc doublet và quần ống mềm, cùng một số loại quần áo bên ngoài. Những lựa chọn về vải, màu sắc, đường cắt và vật trang trí (hoặc thiếu chúng), cùng với lựa chọn phụ kiện, đã tạo nên sự khác biệt.
Hình 1 - Bartolomeo di Giovanni Corradini (người Ý, 1420-1484). The Presentation of the Virgin in the Temple (Sự xuất hiện của Đức mẹ đồng trinh trong điện thờ), 1467. Màu keo và dầu trên gỗ; 146,4 x 96,5 cm. Boston: Bảo tàng Mỹ thuật, 37.108. Quỹ Charles Potter Kling. Nguồn: MFA
Phiên bản Ý của hầu hết các sản phẩm may mặc này có thể được nhìn thấy trong The Presentation of the Virgin (Hình 1), một cánh khác cùng tấm trang trí sau bệ thờ với The Birth of the Virgin (Hình 1 trong trang phục nữ). Phía trước là một nhóm người ăn xin (Hình 2) chỉ mặc quần lót của họ, mà ở Ý được gọi là mutande. Hai thanh niên ở tiền cảnh bên phải (Hình 3 mặc chiếc áo sơ mi dưới chiếc áo doublet (farsetto). Chiếc áo doublet khá ngắn, chỉ dài đến hông; nó được nối với quần ống mềm (calze) bằng dây buộc. Những chiếc doublet có thể được làm bằng len hoặc lụa, nhưng quần ống mềm thường được làm bằng len. Chiếc áo choàng ngắn không có hai bên (áo giornea) mà người thanh niên mặc trong hình 2, được thắt ở phía trước và thả tự do ở phía sau, cho chúng ta nhìn thấy chiếc doublet màu hồng tía và chiếc quần ống mềm màu đỏ tươi của anh. Chúng ta có thể thấy rằng tay áo của chiếc doublet được cấu tạo thành hai phần, với phần trên được cắt hoàn toàn và khâu ở đường nối phía trên khuỷu tay, tại đây được gắn với ống tay áo bên dưới một cách vừa vặn. Đây là một phong cách được gọi là "Tay áo Lombard," tiếp tục từ những thập kỷ trước.
Hình 2 - Bartolomeo di Giovanni Corradini (người Ý, 1420-1484). Chi tiết The Presentation of the Virgin in the Temple (Sự xuất hiện của Đức mẹ đồng trinh trong điện thờ), 1467. Màu keo và dầu trên gỗ; 146,4 x 96,5 cm. Boston: Bảo tàng Mỹ thuật, 37.108. Quỹ Charles Potter Kling. Nguồn: MFA
Hình 3 - Bartolomeo di Giovanni Corradini (người Ý, 1420-1484). Chi tiết về The Presentation of the Virgin in the Temple (Sự xuất hiện của Đức mẹ đồng trinh trong điện thờ), 1467. Màu keo và dầu trên gỗ; 146,4 x 96,5 cm. Boston: Bảo tàng Mỹ thuật, 37.108. Quỹ Charles Potter Kling. Nguồn: MFA
Hình 4 - Bartolomeo di Giovanni Corradini (người Ý, 1420-1484). Chi tiết về The Presentation of the Virgin in the Temple (Sự xuất hiện của Đức mẹ đồng trinh trong điện thờ), 1467. Màu keo và dầu trên gỗ; 146,4 x 96,5 cm. Boston: Bảo tàng Mỹ thuật, 37.108. Quỹ Charles Potter Kling. Nguồn: MFA
Người thanh niên ngồi bên phải, tựa vào một cây cột, cũng mặc áo giornea, nhưng rộng hơn và được thắt đai hoàn toàn; chiếc áo doublet màu đen của anh, với phần tay áo Lombard, hợp với với chiếc quần ống mềm màu đen. Một số đàn ông ở phía sau (Hình 4) mặc áo dài tay bên ngoài được gọi là cioppa ở Ý. Nó có thể khá ngắn, cao hơn đầu gối như các ví dụ này, hoặc thấp hơn đầu gối, như trong hình 3. Tuy nhiên, hai thanh niên ở tiền cảnh bên phải (Hình 3) ăn mặc hơi bất thường, vì trang phục dài bên ngoài sẽ thích hợp cho những người đàn ông lớn tuổi, đặc biệt là các quan chức dân sự và các thành viên của tầng lớp cấp cao. Dù dài hay ngắn, những trang phục bên ngoài này được đặc trưng bởi “nếp gấp ống” thẳng đứng, có lẽ đã được hấp và may tại chỗ trước khi được thả ra tạo cảm giác bồng bềnh. Bằng chứng là trong thời trang của phụ nữ, vải xếp nếp được đánh giá cao ở Ý. Một số người đàn ông mặc áo choàng có xếp nếp (mantellos), có hoặc không có mũ trùm đầu, thay cho hoặc thêm vào trang phục bên ngoài của họ (Hình 2, 4). Hai người đàn ông ở tiền cảnh bên phải đang đội chaperon màu đỏ (cappucios), mũ đội đầu bằng vải xếp nếp, vắt qua vai để nhấn mạnh phần xếp nếp. Hầu hết đàn ông mặc quần ống mềm có đế để không cần đi giày. Nhìn chung trong những năm 1460, người Ý yêu thích màu sắc tươi sáng và mọi ám chỉ về phong cách all’antica (cổ điển) trong những thập kỷ trước đó vẫn tiếp tục.
Hình 5 - René d'Anjou (tiếng Pháp, 1409-1480). Livre des Tournois, năm 1460. Bản thảo. Paris: Bibliothèque Nationale de France, BNF Ms 2695, fol. 3v .. Nguồn: Gallica
Thời trang nam giới đã đưa ra một bức tranh rất khác về phía Bắc của dãy Alps, nơi Pháp và Burgundy thiết lập phong cách. Le Livre des Tournois (Hình. 5) cho thấy một phom dáng đặc trưng bởi vai cực rộng, được tạo ra bằng cách thêm đệm vào doublet, bao gồm đệm được gọi là maheutres. Những điều này không phải là mới vào những năm 1460 nhưng sự không cân đối giữa phần trên và phần dưới của một người đàn ông trở nên cực đoan hơn. Trang phục bên ngoài của nam giới, có nguồn gốc từ houppelandes và haincelins của những thập kỷ trước và tương ứng với chiếc cioppa được thấy ở Ý, giờ đây đã ngắn đến mức khó có thể được gọi bằng tên trước đó, và các nhà sử học thời trang sử dụng từ "áo choàng". Poulaines, những đôi giày mũi nhọn với phần mũi được gia cố bằng gỗ hoặc xương từng là mốt ở Bắc Âu trong hầu hết thế kỷ, vẫn cực kỳ thịnh hành trong thập kỷ này. Những chiếc mũ mềm mà nam giới đội trong nhà đã cao hơn và giống hình nón; Những người đàn ông ở đây đã bỏ những chiếc mũ len hoặc lông thú ngoài trời của họ để thể hiện sự tôn trọng.
Hình 6 - Rogier van der Weyden (Hà Lan, 1400-1464). Chân dung Francesco d’Este, năm 1460. Dầu trên gỗ; 31,8 x 22,2 cm. New York: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan, 32.100.43. Bequest của Michael Friedsam, 1931 ,. Nguồn: MMA
Hình 7 - Rogier van der Weyden (Hà Lan, 1400-1464). Chân dung Charles the Bold (trong vai Bá tước Charolais), năm 1460. Dầu trên gỗ sồi; 49 x 32 cm. Berlin: Gemäldegalerie, Staatliche Museen zu Berlin, 545. Nguồn: Wikimedia Commons
Khía cạnh duy nhất của thời trang nam giới ở Pháp và Burgundy trong suốt thập kỷ này phù hợp với xu hướng ở Ý là kiểu tóc dài hơn, tự nhiên hơn, như được thấy trong chân dung của một người Ý được đào tạo tại triều đình Burgundy. Francesco d’Este (Hình 6) là con ruột của Leonello d’Este, Hầu tước xứ Ferrara, và là bạn thân của Charles, Bá tước Charolais, người thừa kế Công tước Philip the Good. Trong bức chân dung của ông được thực hiện bởi Rogier van der Weyden (Hình 6), được hoàn thành vào khoảng năm 1460, ông mặc một chiếc doublet màu đỏ dưới chiếc áo khoác ngoài màu đen được trang trí bằng màu trắng. Ở giữa hai lớp trang phục là một sợi dây chuyền vàng. Hình ảnh búa và nhẫn có thể liên quan đến các giải đấu, búa được sử dụng để thử mũ bảo hiểm và khiên, và nhẫn được trao làm giải thưởng cho người chiến thắng (Bảo tàng Metropolitan). Kiểu tóc của Francesco là một ví dụ điển hình về kiểu cắt à fenêtre mới thời thượng, uốn xoăn qua tai, với tóc mái ngang trán. Cũng trong khoảng thời gian đó, van der Weyden miêu tả Charles (Hình 7) mặc đồ đen Burgundy, chỉ lộ thoáng qua chiếc áo sơ mi trắng và cổ áo của Golden Fleece. Mái tóc của anh cũng theo phong cách fenêtre. Charles trở thành Công tước xứ Burgundy vào tháng 6 năm 1467 khi cha ông qua đời. Sự giản dị và khiêm tốn được thể hiện trong bức chân dung này sẽ bị che lấp bởi hành vi của ông với tư cách là Công tước, khi ông bị gán danh xưng “sự xa hoa của nghệ sĩ”. Trong thập kỷ tới, ông sẽ dẫn dắt thời trang ở Burgundy đến những thái cực lớn hơn nữa.
Trang phục trẻ em
Hình 1 - Bartolomeo di Giovanni Corradini (người Ý, 1420-1484). Chi tiết từ The Birth of the Virgin (Sự ra đời của Đức mẹ đồng trinh), 1467. Màu keo và dầu trên gỗ; 144,8 x 96,2 cm (57 x 37 7/8 in). New York: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan, 35.121. Rogers and Gwynne Andrews Funds, 1935. Nguồn: MMA
Trẻ nhỏ trong thập kỷ này tiếp tục mặc áo chẽn vải lanh và len rộng rãi, có thể mặc nhiều lớp tùy theo mùa. Một ví dụ được thấy trong hình 1, khi một người phụ nữ mặc áo cioppa màu xanh lam dắt tay một cậu bé. Đứa trẻ mặc một chiếc áo dài đến đầu gối và có quần ống mềm màu trắng. Áo chẽn của những bé gái dài hơn, nhưng không dài bằng trang phục của phụ nữ trưởng thành, trải dài trên mặt đất. Khi lớn lên, trẻ em ngày càng ăn mặc giống người lớn, đôi khi có thêm tạp dề hoặc áo khoác bằng vải lanh để bảo vệ quần áo đẹp khỏi bị hư hỏng.
Nguồn: https://fashionhistory.fitnyc.edu/1460-1469/
Bài dịch: Nhi Nguyễn. Bản quyền thuộc về Fashionnet, vui lòng ghi rõ nguồn khi muốn sao chép.
________________________________________________
Art Design Center
vietnamcolor.vn - fashionnet.vn
Contact: 0903788646 - 0903975081
Email: Huongcolor.gstudio@gmail.com
Office: Vietthi Company Limited (Vietnam Vision)
30, C18 Street, ward 12, Tan Binh District – Hochiminh City
Pro Creative Course I Khóa học Art, Design, Creativity, Writing, Storytelling: 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Học viết, thiết kế, vẽ và tìm hiểu lịch sử nghệ thuật, phương pháp tư duy, xây dựng giá trị cốt lõi của sáng tạo. Những bài giảng tạo ra những gợn sóng xung động trong tâm trí và trái tim, giúp bạn tìm thấy những nguyên tắc dẫn lối tài năng của mình đến với cái đẹp và sự sáng tạo. Khoá học là một cuốn sách hướng dẫn hành trình trải nghiệm. Đây là lời mời hít thở bầu không khí nghệ thuật tại G Studio để bạn cảm nhận cái đẹp từ cuộc sống, thiên nhiên và tâm hồn.
HuongColor I người sáng lập G Studio là nhà thiết kế, họa sĩ và giám đốc sáng tạo, biên tập tạp chí thời trang. 1996 tốt nghiệp ngành Thiết kế tại Hanoi University of Industrial Fine Art (UIFA), sau đó Huongcolor trở thành giám đốc sáng tạo của tạp chí Đẹp. 2007 cô sáng lập công ty truyền thông, quảng cáo Vietnam Vision (Vietthi Company Limited). Năm 2010, cô được bổ nhiệm giám đốc nội dung của Elle Magazine. 2016 sáng lập Vietnam Designer Fashion Week (VDFW). 2021 thành lập G_studio tư vấn chiến lược và định hướng sáng tạo, hoạt động trong lĩnh vực truyền thông, thiết kế, nghệ thuật.