Năm 1410-1419: Thời trang nữ thế kỷ 15
Fashion Story Thời trang trong suốt thập kỷ này đã quay lưng lại với sự xa hoa và hướng tới sự đơn giản. Thời trang cầu kỳ của triều đình Pháp vốn thống trị khắp châu Âu đã đạt đến đỉnh cao vào năm 1415. Năm đó, người Pháp thất bại dưới tay người Anh trong trận Agincourt, một phần vì họ mặc áo giáp và ăn mặc quá rườm rà, nên buộc phải tính toán lại. Những chiếc houppelandes dài, tay áo kiểu bombard, và những chi tiết trang trí đã không còn được ưa chuộng, và người Anh và người Burgundi chiếm vị trí dẫn đầu về thời trang.
Thời trang nữ
Nguồn tốt nhất để tham khảo thời trang của thập kỷ này là Les Très Riches Heures du duc de Berry (Những giờ rất thịnh vượng của Công tước Berry), một cuốn sách cầu nguyện tuyệt đẹp do Jean, Công tước Berry, chú của Vua Charles VI của Pháp ủy quyền. Hầu hết các bức tranh thu nhỏ của cuốn sách là tác phẩm của anh em người Hà Lan Limbourg (Paul, Jean và Herman), có niên đại từ năm 1410 đến năm 1412. Các trang nổi tiếng nhất là khung cảnh lịch 12 tháng, chúng ta có thể thấy thấy một loạt các nhân vật và hoạt động, từ lao động nông dân đến thú tiêu khiển yêu thích của quý tộc, với các lâu đài của Công tước và các địa danh khác ở phía xa.
Hình 1 - Anh em nhà Limbourg (người Hà Lan, fl. 1385-1416). Tháng 6, Les Très Riches Heures du duc de Berry( Những giờ rất thịnh vượng của Công tước Berry), 1412-1416. Màu keo trên vải mịn; 22,5 x 13,6 cm (8,9 x 5,4 in). Paris: Musée Condé, Ms.65, f.6v. Nguồn: Wikimedia Commons
Hình 2 - Anh em nhà Limbourg (người Hà Lan, fl. 1385-1416). Tháng 4, Très Riches Heures du Duc de Berry ( Những giờ rất thịnh vượng của Công tước Berry), 1412-1416. Màu keo trên vải mịn; 22,5 x 13,6 cm (8,9 x 5,4 in). Paris: Musée Condé, Ms.65, f.4v. Nguồn: Wikimedia Commons
Trang lịch tháng 6 (Hình 1) được đặt ở Paris. Nó mô tả những người nông dân đang cào cỏ khô trên những cánh đồng thuộc Tu viện St. Germain-des-Prés, ở tả ngạn sông Seine. Hai người phụ nữ ở phía trước đã điều chỉnh cách ăn mặc của họ cho phù hợp với công việc và cái nóng trong ngày. Chúng ta có thể thấy chemise của họ, loại áo lót cơ bản bằng vải lanh không dệt được mặc bởi tất cả phụ nữ, thường được giấu dưới lớp côte-hardie. Côte-hardie là một chiếc váy dài với vạt áo vừa vặn và phần thân váy bồng bềnh . Những người phụ nữ này đã nới lỏng dây buộc và nâng cao đường viền của chiếc côte-hardie, đút độ dài còn thừa vào thắt lưng để di chuyển tự do hơn. Côte-hardie của họ có tay áo ngắn chứ không phải dài hết cỡ. Tuy nhiên, các đặc điểm khác, chẳng hạn như đường viền cổ thấp, phản ánh sức mạnh của thời trang và mong muốn của các nghệ sĩ làm cho bức tranh đẹp nhất có thể bằng cách sử dụng các loại bột màu đắt tiền nhất. Người phụ nữ bên phải mặc áo côte-hardie màu xanh coban đậm với dây buộc màu đỏ tươi, và người bạn đồng hành của cô mặc bộ trang phục mỏng manh hơn, với màu xanh lam nhạt. Mặc dù tầng lớp thấp hơn đã có thể mua hàng dệt nhuộm, một người nông dân sở hữu chiếc áo côte-hardie màu xanh coban có thể sẽ để dành trang phục này cho một dịp đặc biệt. Cả hai phụ nữ đều đi chân trần, đã cởi bỏ quần ôm; mũ đội đầu của họ là những mảnh vải lanh, quấn quanh đầu để thấm mồ hôi và che chắn ánh nắng của mặt trời.
Cảnh tháng 4 theo lịch (Hình 2) thể hiện cuộc đính hôn trong hoàng gia Pháp, có thể là cháu gái của Jean de Berry là Bonne d'Armagnac với cháu trai của ông, Charles Công tước xứ Orléans, một sự kiện diễn ra vào tháng 4 năm 1410. Liên minh này khiến những người ủng hộ nhánh Orléans của gia đình được biết đến với cái tên "Armagnacs." Những người phụ nữ ở đây mặc những bộ đồ thời trang sang trọng và cầu kỳ. Một người phụ nữ hái hoa mặc chiếc côte-hardie nhiều lớp, chiếc thứ nhất màu xanh coban với tay áo dài vừa vặn, chiếc thứ hai màu đen với viền tay áo cùng viền áo màu trắng. Lơ lửng trên ống tay áo dài đến tận khuỷu tay của chiếc áo côte-hardie đen là những dải vải được gọi là tippets, chạy phía sau người mặc và rung nhẹ lên khi cô ấy di chuyển. Cô dâu trong cảnh này cũng mặc chiếc côte-hardie xếp lớp, lớp đầu tiên sắc tố vàng để chỉ một loại vải vàng, được dệt bằng những sợi vàng thật trên nền lụa. Người họa sĩ đã rất cẩn thận để khắc họa chiếc côte-hardie thứ hai của cô, sử dụng hai sắc thái xanh lam để thể hiện một tấm nhung lụa (Hình 3) với các chi tiết được dát vàng.
Hình 3 - Nhà thiết kế không xác định (Ý). Mảnh vải nhung, thế kỷ 15. Miếng nhung mịn trên nền dệt vải sa tanh; 36,2 x 31,8 cm (14,25 x 12,5 in). New York: Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan, 08.109.21. Quỹ Rogers, 1908. Nguồn: MMA
Hình 4 - Anh em nhà Limbourg (người Hà Lan, fl. 1385-1416). Tháng Năm (chi tiết), Très Riches Heures du Duc de Berry ( Những giờ rất thịnh vượng của Công tước Berry), 1412-1416. Màu keo trên vải mịn; 22,5 x 13,6 cm (8,9 x 5,4 in). Paris: Musée Condé, Ms.65, f.5v. Nguồn: Wikimedia Commons
Hàng dệt lụa và vàng với những tấm vải nhung phức tạp, sản xuất tại Ý, là một trong những thứ xa xỉ nhất của thời đại này. Để phát huy lợi thế tốt nhất của loại vải dệt, chiếc áo côte-hardie này không có tay áo, mà thẳng treo từ vai và rủ xuống mặt đất. Ở cảnh minh hoạ tháng 4, chúng ta cũng có thể thấy các ví dụ về houppelande, một loại áo khoác ngoài với đường viền cổ cao được nam giới cũng như phụ nữ mặc. Người phụ nữ hái hoa ở bên phải mặc một chiếc houppelande màu hồng có lót màu xám, bên ngoài một chiếc côte-hardie màu đen. Nó có tay áo dài hình phễu được gọi là tay áo bombard, rất thịnh hành trong những năm đầu của thập kỷ. Ví dụ khác, chiếc côte-hardie màu đen, được người phụ nữ chứng kiến lễ đính hôn mặc. Cả hai chiếc houppelande đều được thắt lưng ở eo cao và có cổ áo hướng xuống. Tất cả các phụ nữ đều đội các biến thể của chiếc mũ bourrelet, một loại khăn cuộn có đệm trông rất khác nhau tùy thuộc vào chất liệu và cách trang trí. Ví dụ, cô dâu mặc một chiếc bourrelet được phủ hoàn toàn bằng lông vũ màu đen và được trang trí bằng lông vũ màu trắng, đỏ và vàng.
Khung cảnh lịch tháng Năm (Hình 4) phản ánh phong tục mặc trang phục màu xanh lá cây nhạt trong tháng, được coi là màu của sức sống và tình yêu trẻ. Phụ nữ trong đoàn tùy tùng của một quý tộc cấp cao có thể nhận được những món quà đồng bộ bằng vải xanh mịn hoặc trang phục màu xanh thời trang để mặc vào tháng Năm. Nhân vật trung tâm trên con ngựa trắng có thể là Marie, con gái của Jean de Berry, người được ông phong tước hiệu Nữ công tước Auvergne và là Nữ công tước xứ Bourbon sau khi kết hôn. Cùng với các sứ giả và các cận thần, cô và chồng đang đến dinh thự ở Paris của cha cô, Hôtel de Nesle.
Hai trong số ba người phụ nữ đi cùng Nữ công tước mặc màu xanh lá cây nhạt, và bản thân Nữ công tước cũng vậy. Chiếc côte-hardie của cô, có thể được làm bằng len mịn có lớp lót màu xám sang trọng, có tay áo kiểu bombard được nâng cấp bởi lớp lót lụa màu xanh lam, được thêu và có phần tua rua bằng vàng. Chiếc vòng cổ dài bằng hạt san hô đỏ của cô, được đeo chéo tương tự như chiếc vòng của vị hôn phu trong khung cảnh hồi tháng Tư. Những người phụ nữ mặc đồ màu xanh lá cây phía sau Nữ công tước mặc áo houppelandes, bằng len lót màu xám sang trọng và có cổ áo hướng xuống. Những chiếc houppelandes gần như giống hệt nhau, cho thấy rằng chúng đã được tặng như một món quà chung. Thay vào đó, những người phụ nữ được phân biệt bằng phụ kiện của họ - màu sắc của thắt lưng tại vòng eo cao thời thượng, và những chiếc vòng cổ bằng vàng tinh xảo với mặt dây dài, được gọi là carcanets. Bức tranh này cũng cung cấp cho chúng ta cái nhìn từ trước và sau của kiểu tóc được gọi là “a pair of temples” ("một cặp thái dương"), bởi vì tóc được bó lại thành hình nón trên thái dương, được giữ cố định bằng ghim và cột tóc bằng lụa mịn. Nữ công tước có trang trí thêm các tấm màn bằng vải lanh trắng mịn, gọi là huves, được cố định bởi dây. Bởi vì đó là tháng Năm, tất cả các phụ nữ đều có vòng hoa bằng lá xanh xen kẽ cài lên mũ của họ.
Les Très Riches Heures (Những giờ rất thịnh vượng của Công tước Berry), như đã nhắc ở trên, là “sự thể hiện tối đa và cuối cùng của thời trang xa hoa thời đại này”. Trong nửa sau của thập kỷ, những kiểu trang phục đặc biệt khó mặc và tốn kém, chẳng hạn như tua rua và tay áo dài kiểu bombard, bắt đầu không còn được ưa chuộng.
Nguồn: https://fashionhistory.fitnyc.edu/1410-1419/
Bài dịch: Nhi Nguyễn. Bản quyền thuộc về Fashionnet, vui lòng ghi rõ nguồn khi muốn sao chép.
-------------------------------------------------------------------------------
Pro Creative Course I Khóa học SÁNG TẠO, 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Writing, Storytelling, Art, Design, Creativity. Học viết, thiết kế, tìm hiểu nghệ thuật, phương pháp tư duy, xây dựng giá trị cốt lõi của sáng tạo. Hotline: 0934068088 Email: Creative.proclass@gmail.com . Office: Công ty TNHH MTV Việt Thị . Address: 30, đường C18, phường 12, quận Tân Bình – HCM.
Pro Creative Course I Trường đại học 6 ngày với những buổi học và bài giảng sẽ tạo ra những gợn sóng xung đột trong tâm trí và trái tim bạn, làn sóng cảm hứng bất tận, giúp bạn tìm thấy những nguyên tắc dẫn lối tài năng của mình đến với cái đẹp và sự sáng tạo. Pro Creative Course sẽ như một cuốn sách hướng dẫn hành trình của bạn. Đây là lời mời hít thở bầu không khí đầy sức sống, cảm nhận ngọn lửa tận trái tim bạn và sự thăng hoa của tinh thần.
