07 Tháng 06 3:46 pm

Câu chuyện về sự sụp đổ của tượng đài Marc Jacob

Designer Marc Jacob đã mất hơn 50 triệu Euro (khoảng 61 triêu đô la Mỹ) chỉ với một vài năm qua. Năm 2015, ông bất ngờ hạ giá một nửa dòng sản phẩm Marc by Marc Jacob. Công ty cũng cho đóng cửa một loạt các chi nhánh ở Châu Âu và New York, bao gồm cả đoạn đường Bleecker, nơi từng được gọi với cái tên “Vùng đất Marc”, những giám đốc sáng tạo lần lượt đến rồi đi, những sàn diễn tẻ nhạt và không còn hợp thời. Điều gì đã khiến cho một tượng đài của làng thời trang những năm cuối thế kỉ 20, đầu thế kỉ 21 sụp đổ?

Một đêm ngày thứ hai, khi mà tất cả những ngôi sao lớn nhất trong ngành thời trang tụ họp tại Bảo tàng Brooklyn để tham dự Giải thưởng Hội Đồng thiết kế Mỹ hàng năm – còn được gọi là Oscar của giới thời trang, một lần nữa cái tên quen thuộc lại được vinh danh Marc Jacob. Ông được đề cử giải thưởng cao nhất, “Nhà thiết kế của năm 2016”, giống như mọi năm trước đó kể từ 2013. Những giải thưởng này và sự hiện diện liên tục của ông trong danh sách các Nhà thiết kế thành công trong công nghiệp thời trang có thể đặt ra một câu hỏi lớn trong đầu những ai đang theo dõi sự nghiệp của ông trong vài năm vừa qua.

Đã có thời điểm Jacob xác định và thu hút được thế hệ phụ nữ hiện đại, một kiểu phối hợp giữa thái độ ở trung tâm thành thị và sự quyến rũ của những khu phố uptown. Những ngôi sao như Sofia Coppola hay Winona Ryder đã trở thành biểu tượng qua các thiết kế của ông, không chỉ vậy, còn trở thành hai nàng thơ của nhà Marc Jacob. Giờ đây, dường như ông đã hoàn toàn lạc hướng. Với tuyên bố không còn hiểu khách hàng muốn gì, thương hiệu ngày càng trở nên tẻ nhạt, quần áo và phụ kiện không còn tạo ra sự hấp dẫn như các nhà mốt trẻ Alexander Wang hay Joseph Altuzarra. Vào khoảng thời gian kêu gọi các nguồn vốn đầu tư vào đầu năm 2017, cùng với thời điểm Tổng thống Mỹ Trump đắc cử, trong một cuộc phỏng vấn với báo chí, ngài chủ tịch tập đoàn LVMH, người đồng thời là cổ đông của Marc Jacob đã phát biểu: “Tôi có nhiều mối quan ngại về Marc Jacob hơn là Tổng thống Mỹ hiện tại”. Cuối năm đó, giám đốc tài chính của tập đoàn ông Jean-Jacques Guiony đã lên tiếng cho rằng Marc Jacob là một trong số ít những yếu tố tiêu cực trong LVMH. Ngay sau đó, tập đoàn này lập tức cho đóng cửa kinh doanh của thương hiệu như một biện pháp cắt giảm chi phí.

Marc Jacob Mùa Xuân 2012

Marc Jacob với nhà Louis Vuitton mùa Thu Đông 2013

Trong một bài phỏng vấn gần đây, Luca Solca, người đại diện cho "Nghiên cứu hàng hoá xa xỉ" tại Exane BNP Paribas ước tính Marc Jacob đã mất hơn 50 triệu Euro tức vào khoảng 61 triêu đô la Mỹ chỉ với một vài năm qua. Năm 2015, ông bất ngờ giảm giá một nửa dòng sản phẩm Marc by Marc Jacob. Động thái này đã làm cho giới thời trang cảm thấy bối rối và nghi ngờ, bởi chỉ hai năm trước đó, hai nhà thiết kế người Anh được đánh giá rất cao là Luella Bartley và Katie Hillier đã được thông báo cộng tác cùng nhà mẫu để tân trang lại thương hiệu trở nên đương đại hơn. Công ty cũng cho đóng cửa một loạt các chi nhánh cửa hàng, ở Châu Âu lẫn tại New York, bao gồm cả đoạn đường Bleecker, nơi từng được gọi một cách mĩ miều “Vùng đất của Marc” chỉ vì sự phổ biến và đa dạng của các thương hiệu thời trang khác. Ta không còn dễ dàng tìm thấy dấu hiệu của nhãn hàng với tinh thần New York này nữa, thay vào đó là một cửa hiệu nhỏ tại Soho. Địa điểm duy nhất còn tồn tại trên con đường Bleecker là BookMarc (cửa hàng bán nữ trang và sách của Marc Jacob).

Bên cạnh nỗi quan ngại về việc đóng cửa hàng loạt, những hỗn loạn bên trong công ty còn khiến cho người ta phải lo lắng nhiều hơn. Ngoài sự ra đi của hai nhà thiết kế Bartley và Hillier như đã nhắc ở trên, chúng ta còn phải tiếc nuối khi chứng kiến Robert Duffy rời khỏi nhà mốt. Duffy được coi là nguồn “động lực” đứng đằng sau mọi gia tăng và phát triển của thương hiệu. Trong ba thập kỉ chung một mái nhà với Jacob, ông vừa là đối tác kinh doanh vừa là “chiến binh không mệt mỏi” của Marc Jacob, đặc biệt là sự sắp xếp và đàm phán khôn khéo trong việc đầu tư của tập đoàn LVMH. Tuy nhiên, vào năm 2015, Robert Duffy đã không còn đủ sức ở lại, người đại diện của ông cho biết ông Duffy đã ra khỏi đất nước và không có bình luận nào cho hành động này.

Marc Jacob và Robert Duffy

Giám đốc điều hành mới, Sebastian Suhl, nắm lấy dây cương, cho ra mắt BST mới với hơi hướng hiện đại. Nhưng sau chỉ chưa đầy ba năm, Sebastian đã bị thay thế bởi Eric Marechall, cựu thủ lĩnh nhà Kenzo. Tiếp theo, Marc Jacob thuê nhà thiết kế John Targon cho dòng thời trang bình dân hơn và cũng chỉ trong vòng hai tháng, sự kết hợp này tiếp tục đổ vỡ. Ông Frasch, cựu giám đốc điều hành của Bergdorf Goodman và chủ tịch Saks Fifth Avenue, hiện đang tập trung vào trang phục cao cấp tại Castanea Partners, một công ty cổ phần tư nhân, ông là người luôn theo dõi sự nghiệp đáng ngưỡng mộ của nhà Marc Jacob, chia sẻ rằng: “Marc by Marc là đứa con cưng, là động lực đằng sau mọi đường đi nước bước của Marc Jacob. Tôi không hiểu chuyện gì đang diễn ra, làm thế nào họ có thể quyết định như vậy”.

Marc by Marc Jacob 2015

Hơn hai thập kỉ sự nghiệp đồ sộ của mình, từ việc gây tranh cãi trong giới thời trang bởi BST năm 1992 khi những người mẫu trên sàn diễn mặc váy nhiều tầng hoạ tiết kẻ ô và đi đôi giày cao cổ Dr.Martin, ông đã bị sa thải một năm sau đó. Marc được đánh giá là một trong những nhà thiết kế trẻ vô cùng tài năng tại Mỹ khi đưa ra những quan điểm mới lạ và thú vị vào thời trang thời điểm bấy giờ, được phong là “người kế thừa” cho Calvin, Donna hay Ralph. Năm 1997, cùng lúc nhận được giải thưởng (mặc dù ít lợi nhuận) tại nhãn hiệu riêng của mình, Jacobs đảm nhận vai trò giám đốc sáng tạo tại Louis Vuitton. Ông đã biến nhà sản xuất có xuất thân từ Pháp thành một ngôi nhà thời trang đầy đủ quy mô, tạo ra các chương trình trình diễn giật gân, hấp dẫn, mang tới các cộng tác viên như nghệ sĩ Takashi Murakami và kinh doanh tăng gấp bốn lần. Đồng thời, với sự ủng hộ mạnh mẽ của LVMH, ông đã mang thương hiệu Marc Jacobs ra toàn cầu, với doanh số ước tính khoảng 300 triệu đô la vào năm 2006 và sự hiện diện của các cửa hàng mới chiếm lĩnh khu mua sắm cao cấp từ Paris đến Tokyo.

BST gây tranh cãi năm 1992

BST tuyệt vời của Marc Jacob cho Louis Vuitton năm 2012

Tất nhiên, Marc Jacob vẫn có những người hâm mộ trung thành và bạn bè, những người đang ở đỉnh cao của sự nhghiệp. Anna Wintour nói rằng: “Marc là một nhà thiết kế vĩ đại”. Ông vẫn cho ra mắt thiết kế độc đáo, điển hình như trang phục của Janelle Monáe năm nay tại thảm đỏ Met Gala. Nhưng tính về đường dài, thì không chắc rằng Marc Jacob có thể trụ vững. Vào năm 2011, Jenna Sauers, một nhà văn của Jezebel, bộc bạch với tờ The New York Times rằng cô rất nhớ Marc “cũ”. “Có một điều gì đó về anh ấy rất đáng yêu,” cô Sauers nói. “Anh ấy là một học giả, và bạn sẽ cảm thấy anh ấy thực sự yêu công việc của mình. Tôi có rất nhiều tình cảm với Marc đó, không phải bây giờ. ” Ông Jacobs lúng túng trước những lời chỉ trích như vậy: "Nếu bất hạnh của tôi đã tạo ra sự bất an, và đó là những gì mọi người nhớ tới, tôi xin lỗi". Ông cũng phản hồi rằng: "Nhưng tôi vẫn chỉ là một người, chỉ có điều mạnh hơn và tích cực hơn."

Trong khi đó, ông có cả lịch sử về những hành vi thất thường. Bao gồm các thông báo về việc cai nghiện ma túy và lạm dụng rượu, một mối quan hệ rất công khai với một ngôi sao khiêu dâm cũ và còn vô tình đăng một bức ảnh mông trần của mình lên Instagram. Tất cả tiếp tục rấy lên mối lo ngại về khả năng của ông Jacobs trong nhiệm vụ điều hành một công ty lớn. Mặc dù ở tuổi 55, nhà thiết kế cuối cùng cũng đã tính chuyện yên bề, anh ấy công bố đã đính hồn sau khi được Char Defrancesco, vị hôn phu của mình ngỏ lời tại Chipotle. Vào năm 2014, ông Jacobs đã từ chức khỏi vai trò của ông tại Louis Vuitton sau 16 năm, cho phép ông tập trung vào nhãn hiệu riêng của mình trước một kế hoạch mang tên IPO. Phát biểu với tờ The New York Times vào thời điểm đó, Michael Burke, giám đốc điều hành của Louis Vuitton, cho rằng đó đúng hơn là sự đổ vỡ thay vì khởi đầu mới cho một công ty riêng. Ông Burke tiếp tục càu nhàu về cách làm việc giai đoạn cuối cùng của Jacobs tại LV. Hỗn loạn, tốn kém để trình bày một bộ sưu tập. "Thậm chí Marc còn có thể thay đổi hoàn toàn kế hoạch chỉ trước một vài ngày bởi anh ta nghĩ chương trình không phù hợp với mùa". Ông Burke còn khéo léo ca ngợi người kế vị Nicolas Ghesquière vì “Nicolas không làm việc theo cách đó”. Vậy IPO là gì? Nó hầu như không còn được nhắc đến từ đó.

Thiết kế của Marc Jacob tại Met Gala 2018

“Không còn một tài năng ma thuật của làng thời trang”

Vấn đề mấu chốt có lẽ cũng là ở khía cạnh sáng tạo. Trong nhiều năm liền, Marc luôn biết khách hàng muốn gì, cần gì nhưng hiện tại thì không. Có lẽ sự trôi dạt sáng tạo là do việc ra đi của ông Duffy, người không chỉ là đối tác của ông Jacobs trong kinh doanh mà là người giữ vững tinh thần của nhà thiết kế, theo dõi sát vấn đề đúng tiến độ, ngồi bên cạnh ông trong những tuần trước khi BST được ra mắt. Những người khác lại nói rằng công ty từ lâu đã thiếu một giám đốc sáng tạo mạnh mẽ, một người có thể dịch tầm nhìn của Marc Jacobs thành hành động thực tế cho đội ngũ thiết kế. Vai trò đó rất thành công khi Venetia Scott đảm nhiệm, người đã giám sát dòng thời trang Marc by Marc trong thời kì hoàng kim, nhưng cô lại rời khỏi công ty vào năm 2015.

Marc Jacob Mùa Thu 2006

Về phía cá nhân Marc, ông thể hiện rằng mình không có sự kết nối với văn hoá công nghệ hiện đại: “Tôi cảm thấy cực kì kinh ngạc bởi các phương tiện truyền thông xã hội, tôi không hiểu nó, nó không hề hấp dẫn tôi”. Ông có phát biểu như vậy với báo chí trước khi đăng tải tấm ảnh tự sướng gợi cảm trên mạng xã hội. Những buổi trình diễn của ông vẫn được đánh giá cao, mọi người vẫn thể hiện sự kính trọng với một thiên tài và luôn mong muốn có được sự bất ngờ từ show diễn của Marc Jacob. Tuy vậy, những BST vẫn liên tục khiến khán giả phải ngán ngẩm vì sự không liên quan của trang phục với thời đại và thị trường Quốc tế, những kênh thông tin Marc Jacob không có sự xuất hiện thường xuyên của các BST hay chương trình quảng cáo. Gần đây nhất, vào tháng hai, các thiết kế được ra mắt tại một là không gian hang động tuyệt vời Park Avenue Armoury và thương hiệu này đã có thể làm nhiều hơn thế thay vì cho ra một BST ít ỏi với chỉ hai hàng ghế khán giả, còn âm nhạc thì ảm đạm, u ám. Trong bài phản hồi cho tờ The Cut của Cathy Horin, cô nói rằng đây chẳng khác gì một “đám tang xa xỉ”.

Marc Jacob mùa Thu Đông năm 2018

Trong khi đó, những người khác đã tự làm chủ không gian sáng tạo và thương mại mà ông Jacobs từng thống trị. Các nhà thiết kế như Alexander Wang và Alessandro Michele của Gucci, đã khéo léo điều khiển các phương tiện truyền thông xã hội. Các nhãn hiệu thời trang đường phố như Supreme, đã chứng tỏ họ hiểu được tinh thần của thời đại mới. Sau đó có Balenciaga, Loewe, Altuzarra, Proenza Schouler, Givenchy, Mansur Gavriel cùng tất cả các thương hiệu khác, cạnh tranh để giành thị phần trong một môi trường bán lẻ ngày càng đông đúc và khó khăn. "Nó giống như một cơn sóng thần" ông Frasch cho biết: “Thương hiệu 15 năm trước gần như không còn tồn tại. Bạn quay trở lại ba, bốn năm trước, Gucci cũng đánh mất bất động sản. Nhưng họ đã đưa ra quyết định lớn, táo bạo, mạo hiểm. Đó là những gì người tiêu dùng đang tìm kiếm ngay bây giờ, sự mới mẻ”.

Liệu có thể phục hồi?

Tuy nhiên, đã có một sự thay đổi đáng kể với nhà mốt này năm vừa qua. Trong khi cá nhân ông Jacob vẫn cho ra những thiết kế xa xỉ được công nhận bởi CFDA, nhãn hàng Marc Jacob chính thức không còn là thương hiệu xa xỉ. Giá trung bình của một sản phẩm giảm từ 700 đô la Mỹ năm 2015 xuống còn một nửa 350 đô la Mỹ năm 2017. Chiến lược IPO có thể đã phát huy tác dụng khi tăng doanh thu cho thương hiệu? “Tài chính của công ty giờ đây có thể ổn định” ông Solca nói. Và đương nhiên, giá trị ngày nào của thương hiệu giờ đã giảm sút đi nhiều.

Marc Jacobs Beauty, một dòng trang điểm được bán trên thị trường, nổi tiếng tại Sephora, đã tăng trưởng đều đặn, đặc biệt là với đối tượng phụ nữ trẻ. Khi Lady Gaga sử dụng các sản phẩm làm đẹp của Marc Beauty cho giải Grammy năm 2018, cô đã thu hút được nhiều sự chú ý vào đôi mắt khói độc đáo trong màn biểu diễn của mình. Fern Mallis, trước đây là giám đốc điều hành của CFDA và hiện là một chuyên gia tư vấn ngành, cho biết nhiều người dường như rất tin tưởng vào ông Jacobs: “Bạn không thể biết được về Marc. Tài năng của anh ấy quá lớn và anh ấy là một kẻ mạo hiểm. Điều đó thật tuyệt vời”.

Biên dịch Chi Hoàng - Từ Business of Fashion. Ảnh Internet

Hãy trở thành thành viên của FASHIONNET để đạt được lợi ích từ tin tức xu hướng thời trang thường nhật, phân tích bán lẻ, trở thành người tiêu thụ sáng suốt và nhận đuợc sự tư vấn từ dịch vụ Personal Styling của chúng tôi. 7 Nguyễn Thị Minh Khai, phường Bến Nghé Quận 1. Hotline: 0934068088