Sự trỗi dậy bất ngờ của văn hoá nghệ thuật Nhật Bản - Boro
Culture Mặc dù vải cotton trở nên phổ biến hơn ở Nhật Bản trong thế kỷ 20, nhưng những người lao động nghèo ở nông thôn vẫn không thể mua được. Do đó, họ bắt đầy lấy những bộ quần áo cũ của mình ra sửa chữa bằng cách thêu các mảnh vải vụn đắp lên, từng lớp từng lớp được kết hợp tạo ra tác phẩm chắp vá mang tên BORO.
BORO, tương tự như Shibori - là một trong những kĩ thuật may mặc đặc sắc của lịch sử Nhật Bản, đang được nhắc tới nhiều do các thương hiệu thời trang đương đại, đặc biệt là Nhật Bản - ứng dụng kĩ thuật của BORO lên sản phẩm của họ mà chúng ta gọi là “Patchwork”.
Truyền thống Nhật Bản không còn xa lạ với việc khôi phục hoặc làm đẹp những gì đã bị hỏng hoặc rời rạc. Nghệ thuật cổ đại của Kintsugi, hay Kintsukuroi, chứng kiến những tàn tích bị phá hủy của đồ gốm vỡ được khôi phục và nâng tầm lên thành một thứ đáng mơ ước. Về mặt nào đó, phong cách dệt Boro của Nhật Bản (có nghĩa là vải vụn) có rất nhiều điểm chung với Kintsugi. Phong cách Boro truyền thống sử dụng hàng may mặc cũ và đã qua sửa chữa và chế tác thủ công thành những tác phẩm chắp vá hoàn toàn độc đáo và dễ nhận biết. Nhưng không giống như Kintsugi, thứ đã trở thành một tuyên ngôn thời trang của giới giàu có, Boro được tạo ra không cần thiết.
Từ “BORO” đã trở nên nổi tiếng trong khoảng 15 năm trở lại đây. Những người trong ngành nghệ thuật đã phát hiện ra vẻ đẹp của vải cổ điển Nhật Bản, đặc biệt là những loại vải đã được sử dụng và sửa chữa nhiều lần.
Trong tiếng Nhật, từ BORO (襤褸） có nghĩa là;
- Một mảnh vải vô dụng sau khi sử dụng nhiều lần
- Vải rách có lỗ và miếng vá. Áo may ô vuông. (Thông thường, hình ảnh âm bản với từ BORO)
Người Nhật đôi khi gọi nó là Ranru với cùng một ký tự được viết trong tiếng Nhật. Ranru có nghĩa là một loại quần áo có nhiều vết rách và vết vá.
Nhìn chung, BORO - nghĩa là “rách rưới” “rách nát”, một style chắp vá truyền thống, đi ngược với sự chỉn chu thẩm mỹ thường thấy, phong cách này được ưa chuộng bởi những kẻ ngao du, những người nông dân, những người thuộc tầng lớp thấp của xã hội Nhật bản vào cuối thể kỉ 19, đầu thế kỉ 20. Được lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, và được sửa chữa trong suốt quá trình, những 'mảnh vải vụn' này thường trở thành những sản phẩm kỷ lục dệt may tuyệt đẹp của thời gian.
Văn hóa BORO đương đại thu hút sự chú ý không chỉ ở định nghĩa bình thường của Nhật Bản là hàng may mặc cũ mà còn là loại vải cổ điển với nhiều vết vá và sửa chữa. Nhiều mảnh Boro được tìm thấy dưới dạng Kimono, Noragi, Futon, Shikimono, v.v. Chúng trông có vẻ bẩn so với vải mới, nhưng chính nhờ màu sắc được tạo ra bởi hàng trăm năm thời gian và sự kết hợp của các mảng vá với sửa chữa rất đẹp.
BORO đôi khi trông giống như một bức tranh trừu tượng.
Có thể nói, vải cotton là điều khá xa xỉ với các gia đình Nhật sau Thế Chiến thứ hai, khi đất nước suy sụp và nền kinh tế đang trong thời kì tái cơ cấu và khôi phục sau thất bại nặng nề ở chiến tranh. Đó cũng chính là lí do mà BORO ra đời. Khi một tấm futon hoặc một chiếc kimono bị rách, người mẹ, người bà trong gia đình Nhật sẽ tìm cách vá nó bằng các vải vụn nhỏ tìm thấy trong nhà bằng kĩ thuật khâu Sashiko.
Một số người nói rằng Boro là một sản phẩm của một sự tình cờ ngẫu nhiên.Mọi người đã tìm ra vẻ đẹp ở Boro vào thế kỷ 21. Thật may mắn cho nền văn hóa dệt may của Nhật Bản khi Boro được phát hiện.
Văn hóa độc đáo của Nhật Bản, chẳng hạn như Mottainai (sự hối tiếc về việc lãng phí) đã góp phần vào quá trình tạo ra Boro.
BORO là vải được thiết kế bởi những người nông dân bình thường.
Một phong cách chắp vá truyền thống, boro trở nên cần thiết thay vì tính thẩm mỹ. Có nghĩa là "rách rưới" hoặc "tả tơi", phong cách BORO được nông thôn Nhật Bản thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 ưa chuộng. Bông không phổ biến ở Nhật Bản cho đến tận thế kỷ 20, vì vậy khi áo kimono hoặc khăn trải giường futon bắt đầu mỏng ở một khu vực nhất định, phụ nữ của gia đình đã vá nó bằng một mảnh vải vụn nhỏ bằng cách sử dụng phương pháp khâu sashiko.
Khi một bộ quần áo hoặc hàng dệt may qua bàn tay của nhiều thế hệ trong gia đình, với mỗi lần thêm vào và thay đổi mẫu ban đầu, kết quả là một tác phẩm không có gì là nghệ thuật. Việc hàn gắn đã trở thành truyền thống, và Boro trở thành một mặt hàng chủ lực của nông dân vùng quê. Những đường khâu sáng tạo trên những tấm vải dệt bằng tay và nhuộm bằng tay này, cùng với quá trình sử dụng hàng thập kỷ, đã để lại cho chúng ta một chất liệu bắt mắt và bền bỉ đến kinh ngạc.
Qua nhiều thế hệ gia đình, những loại vải dệt này sẽ ngày càng có nhiều mảnh vá hơn, gần như đến mức người quan sát thông thường không thể nhận ra loại vải ban đầu bắt đầu từ đâu.
Từ nghệ thuật dân gian đến thời trang
Boro nghe có vẻ xa lạ với người thường, nhưng trong thế giới vải chàm và vải Nhật Bản, nó có một lịch sử lâu đời. Loại vải này đang có một chút “thời kỳ phục hưng” do hiện nay nó đang được các thương hiệu đương đại sử dụng trong các sản phẩm của họ.
Tại Charente, Pháp, một cuộc triển lãm mang tên ‘Boro — The Fabric Of Life’ nhằm mang đến cho thế giới cái nhìn sâu sắc và cá nhân hơn về nhiều thập kỷ của vải Boro.
Trưng bày hơn 50 sản phẩm may mặc của công nhân, từ kimono truyền thống đến các hàng dệt gia dụng khác, mỗi sản phẩm được làm thủ công bởi nông dân Nhật Bản giữa thế kỷ 19 và 20. Mặc dù đặc tính sẵn có của vải bông đã khiến Boro trở nên lỗi thời, nhưng truyền thống chắp vá đã không mất đi ý nghĩa văn hóa hay sức hấp dẫn của nó.
Vẻ đẹp của Boro trong các thiết kế của nhà thiết kế Louis Vuitton - Kim Jones.
Cho dù bạn thể hiện nó như một tác phẩm nghệ thuật hay thời trang cao cấp, thì phong cách Boro truyền thống của các loại vải được tạo ra thông qua một chu kỳ sửa chữa yêu thương không bao giờ kết thúc sẽ luôn tìm thấy lối thoát trong các quảng cáo.
“The repair work on these materials tells the story of their life and reconstructing them into contemporary pieces helps them live on” - Arata Fujiwara
Ngày nay, một số thương hiệu hiện đại nổi tiếng nhất của Nhật Bản đang đưa boro vào thế kỷ 21. Kapital là một trong những thương hiệu như vậy, những người đã sản xuất boro áo khoác denim, quần jean... Chúng được tái cấu trúc theo cách bắt chước các loại quần áo và hàng dệt may boro cũ. Trong khi trước đây nó không cần thiết thì bây giờ nó là để tôn vinh lịch sử đó.
Koromo là một thương hiệu Nhật Bản khác mang ngọn đuốc boro. Một trong những ví dụ về sản phẩm của họ là áo sơ mi denim dài tay với các bản vá lỗi boro bên dưới đường viền cổ áo.
Kết hợp cả tình yêu dành cho thời trang và việc bảo tồn các kỹ thuật bản địa của họ, hai nhà thiết kế Arata Fujiwara và Shinichiro Ishibashi đã thành lập hãng thời trang KUON. Với sự nhấn mạnh vào phong cách đơn giản và phong cách thời trang bền vững, KUON sử dụng đường khâu Boro cổ điển của Nhật Bản để tạo ra các sản phẩm thời trang mang phong cách phóng túng đương đại.
Khi Nhật Bản bước sang kỷ nguyên hiện đại và sản xuất công nghiệp phổ biến hơn, phong cách boro dần trở nên phổ biến. Bây giờ, chúng được coi là đúng mốt; như những mảnh ghép xúc giác của lịch sử Nhật Bản. Điều đặc biệt quan trọng đối với những người đánh giá cao denim thô là theo cách tương tự như một chiếc quần yếm denim của thế kỷ 19, boro thực sự rất tiện dụng.
Và Boro luôn cho phép bất kỳ ai mặc nó có quyền viết thêm một chương khác vào câu chuyện lịch sử về loại vải cổ xưa này một cách thú vị và đa dạng nhất.
Nguồn tổng hợp:
https://medium.com/@leftsideoffashion/the-traditional-japanese-art-of-boro-is-experiencing-an-unexpected-resurgence-88149aebe6d7
https://upcyclestitches.com/boro/
https://www.heddels.com/2015/08/all-about-boro-story-japanese-patchwork/
https://www.anytexture.com/2018/09/boro-the-japanese-art-of-mending-that-is-hard-to-find-in-japan/
Bài dịch - Chip Phan
____________________________________________________________
Pro Creative Class I Khóa học SÁNG TẠO 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Writing, Storytelling, Art, Design, Creativity. Học viết, thiết kế, tìm hiểu nghệ thuật, học tư duy sáng tạo, để đổi mới, hiểu biết, hành trình của tự do. Hotline: 0934068088 Email: Creative.proclass@gmail.com . Office: Công ty TNHH MTV Việt Thị . Address: 30, đường C18, phường 12, quận Tân Bình – HCM
Creative Class PRO: Những buổi học và bài giảng tạo ra những gợn sóng xung đột trong tâm trí và trái tim bạn, làn sóng cảm hứng bất tận, giúp bạn tìm thấy những nguyên tắc dẫn lối tài năng, đến với cái đẹp và sự sáng tạo. Đây là hành trình của nghệ thuật và tự do, với lời mời hít thở bầu không khí đầy sức sống, cảm nhận ngọn lửa tận trái tim bạn và sự thăng hoa của tinh thần.
.jpg)
