Giữa giai đoạn gây tranh cãi xoay quanh bộ phim mới của mình đang dần lên đỉnh điểm, Phoenix vẫn giữ được bình tĩnh trong cuộc trò chuyện về cuộc đời đầy phức tạp của mình, lý do nó không định nghĩa con người của anh bây giờ và tại sao anh không bị ảnh hưởng bởi sự tối tăm từ những nhân vật anh đã đóng. Không lâu trước khi chúng tôi tới quán sushi yêu thích của Phoenix tại Los Angeles, anh kể câu chuyện lý do tại sao anh quyết định ăn chay.

Đó là vào ngày 28 tháng 10 năm 1977, sinh nhật thứ ba của anh, lúc ấy Phoenix và gia đình mình đang trên chuyến tàu vận tải hàng hóa đến Miami từ Venezuela. Bố mẹ anh ấy lúc này vừa từ bỏ tổ chức tôn giáo nổi tiếng, Những đứa con của Chúa (Children of God), được lãnh đạo bởi cựu mục sư David Berg, người tự xưng là Moses. Cha mẹ Phoenix đã dành gần hết những năm tháng cuối thập kỉ 60 để lang thang khắp vùng vịnh phía Tây trong chiếc VW microbus, để làm người truyền đạo. Họ đã đi khắp phía Nam nước Mĩ, Venezuela, Puerto Rico và hạ sinh Rain, Joaquin, Liberty trong chuyến hành trình này. Rain và người anh cả River thường lang thang khắp đường phố và hát những bài thánh ca về Chúa trời. 

Facebook

Vào những năm ấy, tổ chức Children of God vẫn chưa hoàn toàn chìm đắm vào đen tối và dâm dục,  bao gồm sử dụng tình dục để thu hút thành viên mới và thậm chí lạm dụng tình dục ở trẻ em. Gia đình của Phoenix vẫn nằm ngoài tầm ảnh hưởng của Berg. Khi họ nhận ra sự thật này, nhà Phoenix, khi ấy vẫn mang họ Bottom, lập tức rời khỏi giáo phái, từ bỏ hết mọi tài sản trong khi sắp đẻ thành viên thứ năm, Summer.

Chuyến tàu lúc ấy đang chở một container chứa đầy đồ chơi Tonka, và các thành viên trên tàu đã tặng Phoenix một chiếc xe tải cùng với một cái bánh kem sinh nhật. “Tôi nhớ rất rõ cái bánh kem đó, tôi nghĩ đó là cái bánh đàng hoàng đầu tiên mà tôi từng được nhận,” Phoenix nói. “Tôi cũng nhớ món đồ chơi ấy. Tôi chưa bao giờ được tặng đồ chơi mới trước đây, nhưng song song với đó là một kí ức tồi tệ ám ảnh tôi đến tận bây giờ, thứ khiến cho cả nhà tôi quyết định ăn chay.

Anh và các anh em của mình, River và Rain, đang vui vẻ nhìn ngắm những chú cá nhảy nhót trên mặt nước cho đến khi Joaquin để ý những người đánh cá gần đó. Họ kéo các chú cá lên và ném chúng một cách mạnh bạo vào những chiếc đinh được gắn sẵn trên thuyền. Vào thời điểm đó, anh mới nhận ra sự thật về món cá mà ba mẹ anh vẫn thường cho ăn hồi còn ở Venezuela, lại chính là những sinh linh đáng thương, đang cố gắng vùng vẫy trước khi bị tra tấn đến chết trên mặt thuyền.

“Đó là một khung cảnh vô cùng bạo lực, và để lại ấn tượng sâu sắc,” anh ấy gợi nhớ lại. “Tôi vẫn nhớ vẻ mặt của mẹ mình khi ấy, vẻ mặt tương tự như lần đầu chúng tôi la hét lại vào mặt bàà, với  khuôn mặt không nói nên lời ấy. “Sao mẹ chưa từng nói con về việc này?” Từng giọt nước mắt cứ lăn đều trên mặt bà… Mẹ tôi đã không biết phải nói gì.

Hai tháng sau, khi chuyển đến Winter Park, Florida, từ đó cả gia đình tôi đã quyết định sẽ ăn chay. Vào năm 1979 chúng tôi lên một chuyến xe chật kín người - với tên họ mới, Phoenix - và khởi hành tới Hollywood, nơi chúng tôi như được sống lại và được biết đến như một nhóm diễn viên và ca sĩ trẻ tuổi, truyền bá về phong trào ăn chay và quyền bảo vệ thú vật. Ngôi sao của chúng tôi thời đó chính là người anh cả đẹp trai nhất, River Phoenix.

Facebook

Khi Joaquin Phoenix rút đôi đũa ra chuẩn bị thưởng thức món salad rong biển tại Asanebo, một nhà hàng Nhật Bản tại Studio City, tôi bỗng thấy cảm giác ngượng nghịu sau khi nghe câu chuyện này bởi vì đã lỡ gọi món cá thu sống.

“Không sao đâu chàng trai, cứ làm điều cậu muốn,” anh ấy nhún vai, thong thả trong chiếc áo thun đen và chiếc quần được xắn gấu, mái tóc bạc vuốt về sau gọn gàng. “Đâu phải ai cũng đạt mức độ tiến hóa như nhau.”

Anh ấy đùa. Chắc là vậy. Nở một nụ cười tinh nghịch, anh ấy tiếp tục. “Tùy cậu thôi,” anh ấy nói, trước khi cười phá lên như điên dại. “Thật điên rồ đúng không!”

 Quan điểm đạo đức mạnh mẽ cùng với gu hài hước của anh - nụ cười quái đản ấy - là thứ đã định nghĩa tài năng diễn suất của mình, cùng với một sự nhạy cảm nhất định. Trong vai diễn mới đây nhất của mình, anh ấy nhập vai Arthur Fleck, một cá nhân đơn độc, bị tra tấn bởi vấn đề tâm lý ngày qua ngày đang cố theo đuổi con đường hài độc thoại - mặc dù thất bại thảm hại - trước khi bị ép tới đường cùng và buộc phải hành động một cách phi nhân tính. Trên ống kính camera, điệu cười khằn khặc, cái mỉm cười luống cuống, và đôi mắt như không bao giờ chớp tạo nên sự bi thương và tính ‘người’ rõ rệt cho một phản diện đến từ DC Comics - không chỉ vậy, người xem dường như không phải đang xem một nhân vật bước ra từ truyện tranh mà là diễn biến tâm lý của một cá thể bệnh hoạn, đang phải hứng chịu ảnh hưởng sâu sắc từ các chứng bệnh tâm lý, sự cô lập, lòng tự ái và cơn thịnh nộ ngấm ngầm trào lên xuyên suốt bộ phim. Được đạo diễn bởi Todd Phillips, ta có thể thấy ảnh hưởng đen tối từ các tác phẩm cổ điển những năm 1970 và 80, đặc biệt là những kiệt tác của Martin Scorsese và Robert de Niro (người cũng góp mặt trong Joker), sự khắc họa đầy nghệ thuật về một người đàn ông da trắng cô đơn bị đẩy đưa đến sự man rợ vô nghĩa, thứ đã luôn khơi lên những cuộc tranh cãi về mối quan hệ giữa bạo lực trong phim ảnh Hollywood và các bi kịch đã diễn ra trong thế giới thực như tại El Paso, Texas và Dayton, Ohio.

Sau Liên hoan phim Venice, nơi Joker được công chiếu lần đầu tiên, một buổi tranh cãi nảy lửa đã nổ ra khi một nhân vật mà được cho rằng không khác gì các “cá thể độc thân không tự nguyện,” thường đứng sau những vụ xả súng hàng loạt được khắc họa một cách rõ nét trên màn ảnh. Không thể phủ nhận Joker có vài điểm tương đồng với Taxi Driver, tác phẩm đã gián tiếp truyền cảm hứng cho John Hinkey Jr., kẻ ám sát Ronald Reagan vào năm 1981. Vanity Fair đã gọi Joker là “một trong số ít những tác phẩm chuyển thể từ truyện tranh thể hiện chân thật những diễn biến trong xã hội hiện tại,” trong khi Richard Lawson, một cây bút của Vanity Fair, bày tỏ quan điểm rằng Joker là “một sự tuyên truyền vô trách nhiệm đến những gã đàn ông bị bệnh tâm lý.” Tuy nhiên sau tất cả, Joker đã mang về giải phim xuất sắc nhất tại Venice. “Tôi đã dự đoán được rằng sẽ gặp nhiều khó khăn và phản đối,” Phoenix nói về phản ứng của giới truyền thông. “ Theo một cách nào đó, sự phản ứng mạnh mẽ từ mọi người cũng có ảnh hưởng tích cực đến bộ phim.”

Phoenix không muốn giải thích quá nhiều về bộ phim “Có rất nhiều khía cạnh khác nhau mà người xem có thể thấy,” Phoenix nói về nhân vật Arthur Fleck/ Joker. “Bạn có thể coi anh ấy như bao người khác, cần được lắng nghe, thấu hiểu và có tiếng nói. Hay bạn cũng có thể coi anh ấy như một kẻ bệnh hoạn, muốn được sự chú ý của tất cả mọi người. Hắn chỉ cảm thấy thỏa mãn khi mình được là tâm điểm của đám hỗn loạn xung quanh.”

Facebook

Phoenix luôn có một trực giác đặc biệt về mặt tối trong tâm lý con người. Trong tác phẩm You Were Never Really Here (2017) của Lynne Ramsay, anh ấy đóng vai một tay sát thủ có vấn đề tâm lý, kẻ giết những gã giàu có và những cô gái dưới tuổi vị thành niên bằng cách đánh chúng cho tới chết với chiếc búa thợ máy. Trước đó nữa, trong Her của Spike Jonze - khi anh gặp vợ chưa cưới của mình Rooney Mara - Phoenix nhập vai một gã trai cô đơn trầm cảm rơi vào lưới tình với hệ thống máy tính của chính mình. Năm 2010, anh tiếp tục gây bất ngờ với một phiên bản ‘nửa giả nửa thật’ của chính bản thân - một gã diễn viên đang tự hủy hoại sự nghiệp bản thân mình bằng cách xây dựng sự nghiệp hip-hop - trong tác phẩm mockumentary I’m Still Here. Bộ phim này một lần nữa làm phức tạp lên mối quan hệ giữa màn ảnh và cuộc sống thực khi đạo diễn Casey Affleck bị kiện bởi vì có hành vi không chấp nhận được với hai thành viên nữ trong nhóm quay. 

Sau khi chìm đắm trong sự u tối của các tác phẩm của anh, chắc ai cũng sẽ tò mò về lịch sử cá nhân của Phoenix. Không lâu trước đây thôi anh vẫn được coi là “người nhà Phoenix nổi tiếng thứ hai,” và người thứ nhất không ai khác chính là anh trai của anh, River trước khi ông mất vào năm 1993. Chính Joaquin và chị mình Rain đã tận mắt chứng kiến cái chết của River, ngay trước Viper Room ở Sunset Boulevard, sau này được đồng sở hữu bởi Johnny Depp. Tiếng tăm của anh trai anh đã phai mờ theo thời gian cho đến khi Joaquin trở thành người nhà Phoenix quen thuộc nhất trong mắt mọi người, nhưng bi kịch ngày hôm ấy chưa bao giờ rời xa Joaquin. Một phần cũng vì những gã phóng viên chưa bao giờ ngừng hỏi về anh ấy. Nhưng anh cũng bị ảnh hưởng sâu sắc bởi người anh trai của mình, và cái chết của ông, cho dù Phoenix đã (ngần ngại) kẻ một lằn ranh giới giữa quá khứ tang thương và bi kịch cá nhân đời mình với tài năng xuất thần trong những vai nhân vật buồn rầu, bị tổn thương, bạo lực hay bị ám ảnh bởi những âu lo đời sống - những nhân vật dường như sinh ra để dành cho Joaquin Phoenix.

“Tôi cố để không nghĩ về nó,” anh ấy nói, với một sự mơ hồ nửa giả nửa thật. “ Mẹ kiếp lẽ ra tôi không nên thực hiện cuộc phỏng vấn này."

Joaquin Phoenix là một người, như anh ấy nói với tôi, “nhạy cảm như bất kì gã khốn nào khác ngoài kia.” 

Anh ta sống với Mara, người từng đóng vai vợ cũ của Phoenix trong Her và Mary Magdalene cùng với Phoenix trong vai Chúa Jesus trong tác phẩm Mary Magdalene đạo diễn bởi Garth Davis. Anh ta từng nghĩ rằng Mara khinh thường mình trong lúc quay phim Her nhưng sau này nhận ra rằng cô ấy chỉ đang ngượng ngùng và thậm chí là thích thầm ngược lại anh. “Cô ấy là người phụ nữ đầu tiên tôi từng tìm thông tin trên internet,” anh ấy nói. “Khi ấy chúng tôi chỉ là bạn qua email. Tôi chưa bao giờ làm việc đó. Chưa bao giờ tìm thông tin một người con gái khác trên mạng.”

Khi quay phim Joker, anh ấy phải tuân thủ theo một thực đơn cực kì nghiêm ngặt - được kê bởi cùng bác sĩ đã giúp anh ấy giảm cân cho bộ phim The Master - và giảm tới 52 punds. Sau bộ phim, anh ấy tăng lên lại 25, nhưng hình ảnh cơ thể nhầy nhụa ốm tong teo như một con ma đói gây ấn tượng mạnh đến khán giả trong trailer Joker mùa xuân năm ngoài, là một bằng chứng đanh thép cho thấy Phoenix, một lần nữa, đã toàn tâm toàn ý cống hiến mình cho một vai diễn. Phoenix có một số điểm đặc trưng trên cơ thể mình phù hợp với hình tượng Arthur Fleck trong phim, như vết sẹo ở phần môi trên ( không phải do phẫu thuật, mà sinh ra là anh đã có sẵn) cho đến ánh mắt căm phẫn, cái nhếch môi buồn bã và phần vai bị lệch khớp, thứ cũng là bẩm sinh. Đạo diễn Phillips cho rằng anh ấy có “một form người thú vị nhất tôi từng thấy. Anh ấy thật đẹp.”

Facebook

Phillips, đạo diễn bộ phim hài Old School và series Hangover, đã đích thân đấu thầu (pitch) ý tưởng bộ phim Joker với Warner Bros, và coi nó như một tác phẩm lấy chủ đề anti-superhero (phản anh hùng), với gần như không có bất kì hiệu ứng CGI hay các yếu tố hoạt hình, mà thay vào đó là một kịch bản phản ánh thực tế tối tăm vắng bóng sự anh hùng. Phillips ngày càng thấy khó khăn, anh ấy nói, để thực hiện một bộ phim hài trong một Hollywood đã “thức tỉnh”, và phong cách hài hước giản dị gần gũi bro humor đặc trưng của anh đang dần mất đi sự hấp dẫn với khán giả.

“Thử tỏ ra hài hước trong bối cảnh văn hóa ‘thức tỉnh’ ngày nay đi.” anh ấy nói. “Thậm chí còn có những bài báo viết về lý do tại sao những bộ phim hài hước cổ điển không còn hấp dẫn nữa - Tôi sẽ nói bạn biết tại sao, bởi vì tất cả những gã hài hước ngoài kia đã quyết định, ‘Dẹp cái thứ vớ vẩn này đi,  tôi không muốn đả kích bất kì ai cả.’ Để tranh cãi với hơn 30 triệu người khác trên Twitter là một việc khó khăn và đầy áp lực. Bạn không thể làm được đúng không? Cho nên chỉ có cách rằng, ‘Nghỉ.’ Tôi từ bỏ, và bạn biết gì không? Trong tất cả tác phẩm phim hài của tôi - và tôi nghĩ đây cũng là điểm chung của thể loại hài hước - chúng có tính khiếm nhã. ‘Làm thế quái nào tôi có sự khiếm nhã thu hút khán giả, mà không phải là một tác phẩm hài? À tôi biết rồi, hãy lấy một vũ trụ truyện tranh tươi sáng vui vẻ, và lật đầu nó lại.’ Và đó là sự bắt đầu của Joker.”

Kết quả là một tác phẩm đầy kịch tính, và song song với đó cũng là một sự châm biếm xoáy vào Hollywood: một gã đàn ông da trắng thất bại trong việc diễn hài bị đẩy vào con đường phẫn nộ tột cùng. Cùng với đồng biên kịch Scott Silver, Phillips đã viết nên nguồn gốc Joker là một chú hề cô đơn với các triệu chứng tâm lí trong một Gotham cuối thập niên 70, đầu thập niên 80, lấy cảm hứng từ các khung hình đầy nghệ thuật của các tác phẩm cổ điển như Taxi Driver, The King of Comedy và One Flew Over the Cuckoo’s Nest. Anh cũng đã nghĩ đến Phoenix trong lúc xây dựng hình tượng nhân vật này và đưa anh ấy kịch bản vào cuối năm 2017. Sau đó là 4 tháng trời ròng rã trò chuyện tại nhà của Phoenix. Phoenix liên tục đặt ra những câu chất vấn trước khi anh ấy quyết định tham gia bộ phim - một phần trong đó là để mẹ anh ấy đọc qua kịch bản trước. Trong lúc trả lời Phoenix, Phillips cũng đề nghị anh ấy coi bộ phim này như một tác phẩm ‘cướp nhà băng’.

“Anh nói thứ quái quỷ gì vậy?” Phoenix bối rối. “Trong này gần như không có bất kì cảnh hành động nào.”

Phillips cười phá lên, “Chúng ta sẽ lấy 55 triệu đô-la từ nhà Warner Bros, và làm bất cứ thứ gì chúng ta muốn.”

Riêng đối với Phoenix, quyết định này mang tính cá nhân hơn.

“Đối với tôi, có một khoảng thời gian khi chúng tôi hồi tưởng về những tác phẩm kinh điển từ những năm 70, chúng không phải là một thể loại,” Phoenix nói. “Ngày ấy chúng tôi không đặt tên cho chúng, như đây là phim kịch tính hay sao đó. Nó chỉ đơn giản là phim thôi. Như bộ Dog Day After Noon vậy, mãnh liệt, bi thương và cũng khiến bạn phải ngoác miệng cười. Đó là những tác phẩm điện ảnh mà tôi yêu, và cũng là những thứ mà tôi luôn nhắm đến.”

Để xây dựng hình tượng nhân vật Arthur Fleck, Phoenix đã nghiên cứu về lòng tự ái, tâm lí học tội phạm, những cử động của Buster Keaton và diễn viên Ray Bolger, đóng vai người rơm trong The Wizard of Oz, điều đã truyền cảm hứng cho điệu nhảy đầy ám ảnh mà thể hiện rõ sự điên dại thầm kín của Fleck. Trong một cảnh, kịch bản yêu cầu Fleck tự khóa mình trong phòng tắm sau khi thực hiện hành vi giết người, và tìm nơi giấu khẩu súng của anh ấy. Phoenix và Phillips quyết định rằng nó không đúng lắm, và trong lúc họ đang bàn bạc lại về cảnh ấy, Phillips đã mở cho Phoenix nghe một vài bản nhạc vừa được biên soạn dành riêng cho bộ phim. Phoenix bắt đầu, những chuyển động tinh tế, như một điệu tango, và Philips đã yêu cầu người quay phim quay lại với một chiếc camera cầm tay, chỉ có 3 người họ trong một căn phòng khóa kín cửa, với một đội ngũ 250 người đang chờ ở ngoài. Cảnh này sau đó đã thu hút sự chú ý của một số lượng lớn khán giả khi xuất hiện trong trailer, dưới nền nhạc của Jimmy Durante, “Smile”.

Một điểm sáng khác của bộ phim, theo nhiều cách khác nhau, chính là Robert De Niro, trong vai chủ tọa một chương trình talk show buổi tối lấy cảm hứng một phần từ Johnny Carson. “ Anh ấy là diễn viên người Mỹ mà tôi yêu thích nhất,” Phoenix nói về De Niro. “Tôi được ảnh hưởng bởi cái cách anh ấy hành động khi đóng phim, môt số hành vi nhất định, những cử động và ngôn ngữ cơ thể, cho dù rằng camera có đang ghi hình anh ấy lại hay không.”

“Đối với tôi, tôi luôn coi việc diễn xuất như một bộ phim tài liệu,” anh ấy tiếp tục. “Bạn thể hiện những cảm xúc mà bạn đang có, và những gì mà bạn nghĩ nhân vật của mình đang phải trải qua.”

Mỉa mai thay, hai người họ hiếm khi nói chuyện trong quá trình quay, một phần vì sự tương đồng trong phương pháp diễn xuất và một chút mê tín của người nghệ sĩ. “ Tôi không thích nói chuyện với anh ấy trên phim trường,” Phoenix nói. “ Ngày đầu tiên chúng tôi có chào buổi sáng nhau, và sau hôm ấy chúng tôi đã không nói chuyện gì nhiều.”

“Nhân vật của anh ấy và nhân vật của tôi, chúng tôi không nhất thiết phải nói chuyện với nhau gì cả,” De Niro nói. “Chúng tôi chỉ nói, ‘Làm việc đi. Hãy tương tác và có mối liên hệ với nhau như nhân vật của mình trên phim.’ Việc không nói chuyện cũng khiến mọi thứ đơn giản hơn. Và chúng tôi cũng chẳng có lí do gì để bắt chuyện cả.”

Đương nhiên là sẽ có những bất đồng nhất định trong phương pháp diễn xuất với nhau. Trước khi bắt đầu quay cảnh của mình, De Niro đã yêu cầu cả dàn diễn viên đọc lại kịch bản, một điều mà anh nghĩ nên là tiêu chuẩn của bất kì diễn viên nào. Tuy nhiên, Phoenix thì ghét cay ghét đắng việc đọc lại này, một phần bởi vì phong cách ngẫu hứng “cái gì tới nó tới” của anh. Phillips hồi tưởng lại: “Bob gọi tôi và anh ấy nói, ‘Nói Phoenix rằng anh là một diễn viên và anh, tôi và Phoenix sẽ cùng nhau đọc lại kịch bản cả bộ phim.’ Và tôi như đang mắc kẹt giữa một hòn đá tảng và mặt đất bởi vì Joaquin thì cứ bướng bỉnh ‘Thà chết tôi mới chịu đọc lại,’ còn Bob thì ‘Chúng ta sẽ đọc lại, bởi vì đó là tác phong làm việc ở đây’ “

Trong văn phòng công ty của De Niro tại Manhattan, Phoenix lầm bầm hết tờ kịch bản và sau đó đi vào góc để hút thuốc. De Niro mời anh lên văn phòng riêng của mình, trên một tầng khác, để nói chuyện, nhưng Phoenix từ chối. “Anh ấy đứng trước mặt Bob, và nói rằng, ‘Không được, tôi phải về nhà rồi,’ Phillips hồi tưởng, “bởi vì anh ấy cảm thấy phát ốm lên sau buổi ấy, anh ấy không hề thích đọc lại tí nào.”

Phillips giục anh - dù gì đây cũng là Robert De Niro - và Phoenix sau cùng cũng chấp nhận, một cách lưỡng lự. Sau khi bàn bạc về một số vấn đề nhỏ, De Niro quay sang Phoenix, áp sát anh và hôn lên má  Phoenix “Không sao đâu, bây bì à,” anh ấy nói.

“Một khung cảnh tuyệt đẹp,” Phillips nói.

Facebook

Vào năm 1991, River từng nói với tạp chí Details rằng anh ấy mất trinh hồi bốn tuổi, câu nói này trở nên nổi tiếng như một bằng chứng thép cho bản chất của giáo phái kia. “Cậu thật sự tin à?” Phoenix nói. “Đó hoàn toàn là một câu đùa. Chúng tôi chỉ đang chơi đùa với bọn báo chí. Anh ấy bày ra trò hề này bởi vì đã quá mệt mỏi với những câu hỏi lố bịch đến từ truyền thông.”

“Ba mẹ tôi khi ấy không hề hay biết vấn đề này,” anh ấy nói. Hồi Joaquin và các anh em của mình vẫn còn nhỏ, gia đình anh sống ở Venezuela, cách xa cộng đồng Children of God tại Mỹ. Năm 1977 họ nhận được bức thư từ thủ lĩnh kêu gọi, khuyến khích sử dụng tình dục để thu hút thành viên mới. “Họ nhận được những lá thư đó, và họ trở nên rất kích động ‘Dẹp đi, chúng ta phải bỏ ngay,’ “Phoenix nói. “Tôi nghĩ họ là những người duy tâm, và họ đã từng tin rằng mình đang nằm trong một cộng đồng có chung niềm tin và giá trị. Tôi nghĩ họ chỉ đang tìm kiếm sự an toàn, một gia đình.”

Mẹ của anh, người đổi tên mình thành Heart, sau này chia sẻ rằng “cần nhiều năm chúng tôi mới vượt qua nỗi đau và sự cô đơn” sau khi rời khỏi giáo phái.

Sau khi tới L.A,Heart làm thư ký cho một nhà điều hành tại NBC và gặp một quản lý diễn viên trẻ tiếng tăm thời ấy là Iris Burton, người đưa những bạn trẻ tiềm năng tham gia các quảng cáo và một số chương trình khác trên TV. Để kiếm thêm thu nhập cho mình, họ đi hát rong những bài do chính mình sáng tác như “Gonna Make It,” viết bởi River, họ cũng đã học nhảy; Joaquin trở thành một tay breakdancer cự phách của nhóm.

Nhà Phoenix cũng nghiêm ngặt với quy tắc đạo đức của riêng mình - bọn trẻ sẽ không xuất hiện trên các quảng cáo soda hay đồ ăn nhanh - nhưng cũng trao cho chúng toàn quyền tự do: Khi Joaquin hỏi mẹ anh rằng liệu mình có đổi tên được không, mẹ anh trả lời có, sau đó anh đến nói với bố anh, người đang bận bịu với việc cào cỏ trong sân nhà. Và từ đó anh đã có tên mới là Leaf.

Theo vài cách, những vai diễn đầu tiên của Leaf Phoenix đã định hình sự nghiệp của anh sau này. Ví dụ, trong một tập của Alfred Hitchcock Presents, anh vào vai một cậu bé trẻ bị câm, người chứng kiến một vụ giết người và lên kế hoạch tống tiền thủ phạm. Anh cũng đóng chung với River trong một tập ABC Afterschool Special mang tên “Backwards: The Riddle of Dyslexia.” 

Cùng với sự thành công của tác phẩm Stand by Me năm 1986 đạo diễn bởi Rob Reiner, sự nghiệp của River phất lên nhanh chóng và gia đình anh trở thành một hiện tượng đối với giới truyền thông. Năm 1987 họ xuất hiện trong tạp chí Life (“One Big Hippy Family”)

Vào cuối thập niên 80s, Phoenix được nhận vai trong những bộ phim phổ thông dành cho con nít như SpaceCamp và Russkies, tuy không hợp tiêu chuẩn của anh nhưng giúp anh thể hiện bản thân trên các mặt báo. Anh được coi là một nhân tố mới lạ và tràn đầy năng lượng. “Trong quá trình phỏng vấn, em ấy không thể nào ngồi yên một chỗ,”, anh được viết trong tờ Orlando Sentinel khi anh mới 14 tuổi và được biết với cái tên Leaf. “Em ấy cứ lắc lư chiếc ghế ngồi mình, đôi khi chỉ ngồi một nửa ghế. Em ấy còn thích thú chơi đùa với chiếc ván trượt gắn động cơ và thậm chí còn ào mình xuống sàn nhà chỉ để quan sát một con côn trùng đen nho nhỏ.”

“Leaf tin vào quyền của động vật ( việc đánh bắt cá ngừ sẽ giết chết những con cá heo con),” bài viết tiếp tục. “Em ấy yêu món đậu hũ chiên và mong muốn mọi người sẽ quan tâm nhiều hơn đến hòa bình thế giới.”

Phoenix chia sẻ rằng anh lần đầu tiên hiểu được sức mạnh của diễn xuất khi nhận vai trong tác phẩm Hill Street Blues năm 1984. Có cảnh anh phải tường trình về người cha thần kinh không ổn định tại đồn cảnh sát, sau đó là cảnh Phoenix đấm vào mặt một gã ủng hộ trừng phạt bố mình, và tiếp tục đấm đá, la thét, vùng vẫy trong khi bị kéo đi. Sau khi đạo diễn hô ‘cắt’, tôi vẫn nhớ biểu cảm khuôn mặt của những người xung quanh và các diễn viên khác, tôi vẫn nhớ cách họ thể hiện cảm xúc như thể chính mình vừa mới bị đánh.” Phoenix hồi tưởng lại. “Tại thời điểm ấy tôi cũng cảm nhận được cơ thể mình rung lên, như thể đây là lần đầu mình uống rượu hay hút một điếu cần vậy. Đó là cảm giác khó quên, cảm giác như cơ thể mình vừa cảm nhận mọi thứ xung quanh theo một cái cách chưa bao giờ có trước đây”

Anh ấy dừng lại để tự suy xét câu chuyện của mình. “Cậu nghĩ nghe nó đáng tin không? Thật chứ? Bởi vì nếu có ai kể tôi một câu chuyện như vậy, tôi sẽ nói lại rằng, ‘Khi ấy anh chỉ mới 7 tuổi thôi. Liệu anh đã thật sự hiểu bản chất mình là gì chưa?’”

Facebook

Khi danh tiếng của River ngày càng phát triển với Running on Empty và một bộ phim Indiana Jones, Joaquin vẫn chưa nhận được lời đề nghị nào hấp dẫn và quyết định nghỉ ngơi với bố mình bên một bờ biển tại Mexico, học tiếng Tây Ban Nha và lái xe motor. Sau khi quay trở lại Mỹ, anh trai của anh khi ấy đang góp mặt trong tác phẩm kinh điển My Own Private Idaho của đạo diễn Gus Van Sant. River bắt đầu dạy cho đứa em trai của mình về nghệ thuật điện ảnh. “Anh trai tôi trở về nhà và hối thúc tôi, ‘Chúng tôi cần phải coi bộ phim Raging Bull.’ Tôi bối rối. ‘Cái gì cơ?’ Chỉ mới đó thôi, tôi vẫn còn coi các bộ phim dành cho giới trẻ như Caddyshack và Spaceballs. Hay các bộ phim hài của Woody Allen.”

Không lâu sau đó, anh của Joaquin bỗng dưng có một linh đoán kì lạ. “Anh ấy khuyên tôi nên đổi tên lại thành Joaquin, và khoảng 6 tháng sau, khi chúng tôi ở Florida, trong căn bếp nhà mình, anh ấy khẳng định rằng, ‘Em sẽ trở thành diễn viên và em sẽ nổi tiếng hơn cả anh.’ Mẹ tôi và tôi nhìn nhau như thể muốn nói rằng, ‘Anh đang nói cái quái gì vậy River?’.

“Tôi không biết tại sao anh ấy lại nói vậy hay anh ấy biết gì về tôi vào thời điểm đó. Lúc ấy tôi vẫn chưa biết diễn xuất chuyên nghiệp. Nhưng anh ấy khẳng định như đinh đóng cột, mặc dù biết rằng đó là một điều hoang đường đối với tôi. Đến ngày hôm nay, khi nhìn lại, tôi vẫn không hiểu, ‘Thế quái nào anh ấy biết được?’ “

Khi anh ấy 16 tuổi, Phoenix nói, anh được nhận một con ếch đã chết để giải phẫu cho chương trình học sinh học của anh, thứ khiến anh phải dừng việc học của mình. Khi bố mẹ phản đối, anh thách thức họ ‘kêu cảnh sát bắt giữ mình đi.’ (Mẹ anh ấy thì lại không nhớ kí ức này.) Cũng trong khoảng thời gian đó, anh góp mặt trong bộ phim Parenthood của Ron Howard trong vai một chàng trai trẻ mới dậy thì nhiều âu lo, chưa trưởng thành và tò mò về chuyện tình dục. Heart vẫn nhớ cảm xúc mạnh mẽ của con mình khi đóng vai này, đặc biệt trong cảnh Joaquin la hét vào mặt bố anh trong văn phòng khám răng và cuối cùng ngã quỵ xuống bật khóc. Cô ấy chia sẻ rằng, “Tôi phải đến tận phim trường để ôm con vào lòng, bởi vì nó vừa cảm nhận được một cách sâu sắc cảm giác của đứa trẻ trong phim.”

Ngày 31 tháng 10, 1993 là ngày bi kịch diễn ra, ba ngày sau sinh nhật thứ 19 của Joaquin Phoenix. Anh ấy đi cùng River và Rain tới quán club, nơi quen thuộc của những sao Hollywood trẻ thời ấy, bao gồm cả những Keanu Reeves, Christina Applegate. Một trong những câu chuyện nổi tiếng nhất về tối hôm ấy là: một gã chơi guitar nổi tiếng khi đó mời River một ly Dixie chứa heroin và cocaine pha lỏng, và anh đã nốc cạn ly ấy - điều này khiến anh bị ngộ độc do quá liều, các điều tra viên sau này cho biết. Trong khi River đang lên cơn co giật trên lề đường ngay ngoài quán club, Rain hãi hùng nhìn theo còn Joaquin đang vô vọng cầu cứu 911. Sau đây là bản ghi chép sự hoang mang tột độ của Joaquin khi ấy - “Làm ơn tới cứu anh ấy! Làm ơn! Làm ơn!” - thứ được in trên các mặt báo khắp đất nước.

Sau cái chết của River, gia đình anh quay lại Costa Rica để né tránh truyền thông và những sự biến tấu lố bịch từ một bi kịch của tài năng trẻ Hollywood trở thành hàng sa số thuyết âm mưu khác. “Chúng tôi chỉ đơn giản là quay lưng lại với mọi thứ,” Heart nói. “Mọi thứ rất khủng khiếp. Chúng tôi không đọc bất kì tờ báo nào, chỉ bỏ đi thôi.”

Cả gia đình âm thầm trải qua sự tang thương suốt hàng tháng trời. Lần đầu tiên một thành viên trong nhà Phoenix rời khỏi Costa Rica là khi Joaquin và mẹ anh bay tới New York để thử vai trong bộ phim mới nhất của Gus Van Sant, To Die For, có sự góp mặt của minh tinh Nicole Kidman.Khi anh ấy có mặt tại New York, Phoenix đã không diễn trong 3 đến 4 năm rồi. Trong vai diễn đầu tiên của Phoenix khi đã lớn, anh xuất hiện trong bộ trang phục tù nhân, đầu được cạo nhẵn, một gã phạm nhân với ánh mắt tối tăm và vết sẹo phần môi trên. Cảm giác như nhân vật anh luôn có sự nhạy cảm và vẻ bi thương tột độ.

Hay đó chỉ vì chúng ta coi anh là em trai của River.

Facebook

Facebook

Một vài năm sau, anh thay đổi hoàn toàn với vai diễn để đời Johnny Cash. Vì Cash cũng mất người anh em ruột thịt của mình ở tuổi 12, câu hỏi mà báo đài đặt ra cho Phoenix nhiều nhất là cái chết của anh mình ảnh hưởng tới việc diễn xuất của anh như thế nào - một câu hỏi khiến anh vô cùng phẫn nộ.

Cầm trên tay điếu thuốc, anh cân nhắc lời phản hồi của mình đến những thắc mắc đó sau khi đã trải qua nhiều năm. “Khi tôi quay trở lại sự nghiệp diễn xuất, bỗng nhiên tôi bị đè nặng bởi áp lực phải trả lời công chúng vấn đề này,” anh ấy nói “Cứ mỗi 5 phút lại có một bài phỏng vấn kéo-dài-5-phút tại các buổi liên hoan.”

“Tôi luôn có cảm giác rằng, ‘Thật sự tôi không nghĩ đây là nơi phù hợp và tôi cũng không cảm thấy thành thật khi nói về vấn đề này, và tôi biết bạn đang cố gắng tỏ ra mình là một người thực sự quan tâm đến tôi, nhưng hãy nhận thức một cách thực tế những gì đang diễn ra đi.’ Việc nói ‘Câm miệng hết đi’ nó dễ hơn rất nhiều, so với việc phải giải thích.”

Chủ đề về River vẫn luôn nhạy cảm đến tận bây giờ. Ngay cả Phillips, người đã trở thành bạn tốt với Phoenix sau quá trình quay phim Joker, cũng không thoải mái khi nói về nó. Đã có lần tôi từng đặt câu hỏi cho Phoenix về việc xảy ra ở Viper Room, và anh ấy trả lời, “Cậu là một con người tốt bụng và không tồi tí nào. Nghe như tôi đang mỉa mai nhỉ. Ừ thì tôi đang mỉa mà.”

Tại quầy sushi, tôi đã mắc phải một sai lầm nghiêm trọng, khi hỏi về bố của Phoenix: Hiện tại ông đang sống ở đâu?

“Ông ấy sống ở thiên đường,” Phoenix trả lời một cách hờ hững 

Khoan, đó là đâu vậy? Costa Rica?

“Chưa ai từng đến đó cả,” anh tiếp tục

Ông ấy vẫn còn sống, đúng không?

“Ồ thật vậy sao? Tuyệt vời,” anh trả lời mỉa mai. “Cùng nói chuyện với ông ấy nào.”

Sau đó Phoenix mới giải thích rằng bố anh đã mất 4 năm trước vì ung thư, nhưng không được đưa lên báo. “Cậu đã nhìn thấy những lỗ hổng trong thông tin mà cậu nghiên cứu chưa,” anh ấy nói. “Tôi định nói mình sẽ không đem nó ra làm trò đùa đâu, nhưng tôi thật sự sẽ lấy nó làm trò hề đấy. Tuy nhiên tôi sẽ không làm vậy.”

“Như vậy thì sẽ khốn nạn lắm!” anh ấy cười phá lên.

Sau đó, khi đang chờ người phục vụ quay chiếc Lexus của mình lại, anh ấy lại tiếp tục: “Thật ra hồi nãy tôi đùa thôi. Ông ấy còn sống.”

Tôi sững sờ một lúc, sau đó hỏi lại. “Thật không?”

“Không, ông ấy chết rồi. Xin lỗi nhé.”

(Sự thật là ông ấy đã mất)

Facebook

Phoenix có vẻ rất thích tạo ra lằn ranh mỏng manh, mờ ảo giữa thật và giả. Như trong bộ phim I’m Still Here vào năm 2010, nhân vật của anh là sự pha trộn giữa tính cách thực tế của Phoenix với hình ảnh biếm họa về anh như là một nghệ sĩ hip - hop nửa mùa, bao gồm cả những cảnh miêu tả “Joaquin Phoenix” cào cấu một ả gái điếm và hít ma túy. Cho đến tận hôm nay, mọi người vẫn nghĩ anh đã trải qua một cơn suy sụp tinh thần vào khoảng thời gian đó. “Hôm qua tôi vừa tham dự một buổi liên hoan và có một gã người Brazil hỏi tôi rằng, ‘Bây giờ anh còn làm nhạc tử tế không hay anh vẫn đang đi rap?’ “ Phoenix chia sẻ. “Tôi trả lời, ‘Anh đang nghiêm túc đấy à?’ “

Ranh giới giữa thực và hư của I’m Still Here càng bị phai mờ khi, năm 2010, hai người phụ nữ, một nhà sản xuất và một đạo diễn hình ảnh của phim kiện đạo diễn Casey Affleck - em rể của Phoenix khi đó -, buộc tội ông các vấn đề liên quan đến quấy rối tình dục và cố ý gây đau khổ về cảm xúc. Hai người phụ nữ ấy cho rằng Phoenix, cùng với Affleck, đã sử dụng phòng ngủ của họ trong quá trình quay phim tại Costa Rica cho các ‘hoat động tình dục’ với hai cô gái khác. Trong một cảnh quay buổi tối tại khách sạn Palazzo ở Las Vegas, bản kiện cho rằng đã có sự xuất hiện của “một vài cô gái điếm, bao gồm cả đàn ông chuyển giới,” và nguyên đơn cũng nói thêm: “ tất cả những điều này đều không được đưa vào phim hay công khai với công chúng.” và khẳng định rằng chúng chỉ để phục vụ ‘yêu cầu’ của Affleck.

Ngày nay, ranh giới giữa thật và ảo đang có nhiều lỗ hổng hơn bao giờ hết. Mùa hè năm ngoái, Universal Pictures đã hủy lịch chiếu của bộ phim The Hunt - nội dung kể về một trò chơi săn lùng con người - không lâu sau khi vụ xả súng hàng loạt tại El Paso và Dayton xảy ra. Mặc dù được dựa trên nguyên tác truyện tranh, Joker có một sự gần gũi kì lạ với các sự kiện ngày nay: câu chuyện về một tay súng cô đơn với quan điểm công lý của riêng mình. Phillips nhạy cảm nhưng cũng thẳng thắn khi nói về vấn đề bắt chước hành vi bạo lực trong phim ảnh. “Chúng tôi đang làm phim về một nhân vật hư cấu trong một thế giới hư cấu, với hi vọng là người xem sẽ chỉ coi đây là một tác phẩm phim thôi,” anh ấy nói. “Bạn không thể khiển trách một bộ phim chỉ bởi vì thế giới này đã suy đồi đến mức bất cứ cái gì cũng có thể tạo ra bạo lực. Đây cũng là bản chất của phim ảnh. Đó không phải là một lời kêu gọi hành động. Mà là một tấm gương phản chiếu sự thực của xã hội.

“Tôi đang xem lại kịch bản thì tôi mới nhận ra, ‘Tại sao chúng ta phải tạo ra sự đồng cảm với kẻ phản diện?’ Bởi vì đó là điều ta phải làm. Việc đánh giá một ai đó là xấu xa hay tiêu cực thật dễ dàng. Nó khiến ta cảm thấy tốt đẹp về bản thân bởi vì ta không ‘xấu xa’. ‘Tôi không phân biệt chủng tộc bởi vì tôi đã tham gia các cuộc biểu tình này, các buổi diễu hành kia’… Ta có thể cảm thấy tốt về mình, nhưng không hiệu quả bởi vì ta vẫn không đi sâu vào giải quyết sự phân biệt chủng tộc vốn có của đa số người da trắng. Hay trong bất kì vấn đề nào cũng vậy. Cho nên khi ấy tôi nghĩ, tại sao không, hãy khám phá tên phản diện này nào. Một gã độc ác thuần túy.

Trong quá khứ, Phoenix không thể đóng một vai tâm lý nặng nề như Arthur Fleck mà không bị ảnh hưởng bởi sự cô đơn và bệnh thần kinh sau khi kết thúc vai. Anh luôn có cảm giác bất an khi quay và khi nói về chúng. Sau khi quay bộ phim Johnny Cash, Phoenix thậm chí còn phải trị liệu tại trại cai nghiện. Cho tới năm 44 tuổi, anh ấy đã cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tách mình khỏi nhân vật trong phim. Trong nhà anh còn trưng bày bộ râu giả mà anh mang trong I’m Still Here.

“Tôi luôn gặp khó khăn khi đóng những vai đó,” Phoenix giải thích. “Và tôi nghĩ chỉ mới gần đây thôi, tôi mới dần cảm thấy ổn hơn. Tôi thường nghĩ rằng ‘Có lẽ nó sẽ là một trải nghiệm tồi tệ’ và ‘Có lẽ tôi sẽ không tận hưởng khoảng thời gian này. Hoặc tôi sẽ chỉ cảm thấy trống rỗng sau đó.’ Vậy cũng ổn thôi. Bởi vì tôi biết luôn có những thứ khác ý nghĩa với cuộc đời mình. Tôi tận hưởng chúng. Tôi yêu cuộc đời mình"

Bài dịch từ Vanity Fair - Người dịch PD

FASHIONNET là một ngôi nhà lạc quan, sống động nhưng tràn đầy cảm xúc, với sự ấm áp, thâ