Có thể nói,  việc các bảo tàng tiếp cận và ứng dụng công nghệ thực tế ảo để giới thiệu về các hiện vật được trưng bày của mình với đông đảo công chúng là cách làm cần thiết để quảng bá từ xa và thu hút, lôi kéo khách tham quan trực tiếp đến các bảo tàng, nhất là trong thời gian chống dịch Covid-19. Trong bối cảnh ấy, một số bảo tàng đã bước đầu có những động thái chuyển đổi về cách thức đưa tư liệu, hiện vật đến gần với người xem. Ðồng thời, cũng theo xu hướng này, nhiều địa chỉ triển lãm trực tuyến, triển lãm 3D đã ra mắt công chúng và có sức hấp dẫn, thu hút người xem khá đông trong cộng đồng.

Không khó để nhận thấy, công nghệ 4.0 đang ngày một hòa vào đời sống nghệ thuật Việt, trong đó có các triển lãm.

Augmented reality (Thực tế ảo tăng cường) là một công nghệ cho phép lồng ghép thông tin ảo vào thế giới thực như hình ảnh, đoạn text ngắn hay âm thanh... Công nghệ này sử dụng smartphone hoặc máy tính bảng để giúp người sử dụng tương tác với những nội dung số trong thực tại (như chạm vào, phủ vật thể lên trên. Do tính ứng dụng của AR, có rất nhiều cách mà các viện bảo tàng có thể sử dụng công nghệ này

Facebook

Trong khi VR đưa người dùng đến với một thế giới ảo tách biệt hoàn toàn với thực tại, thì công nghệ AR – thực tế ảo tăng cường lại giúp đưa các hình ảnh đồ họa (thông tin kỹ thuật số) vào trong thế giới thực để bạn có thể nhìn bằng mắt thường. Trò chơi Pokémon Go là một trong những ví dụ nổi tiếng nhất cho công nghệ này. Pokémon Go đã được tải xuống gần 11.5 triệu lần. Điều này cho thấy rằng AR có thể dễ dàng được sử dụng và thu hút công chúng.

2. AR KHÁC GÌ VỚI VR?

Virtual Reality (VR - Thực tế ảo), (thông qua các sản phẩm, công cụ chuyên biệt tích hợp công nghệ) đưa người dùng vào một thế giới hoàn toàn khác với những sự vật không hề có thật. Trong khi đó, Augmented reality (AR) lại song song cùng hiển thị thực tế và một phiên bản ảo khác bằng cách thêm các yếu tố, vật thể vào những gì mà người dùng thấy với một thiết bị điện tử như smartphone hay tablet. VR thay thế những gì người dùng nhìn thấy bằng một thực tế thay thế. AR thêm vào những gì người dùng đã có thể thấy. Điều này có nghĩa là nó có thể hữu ích cho việc chú thích các cảnh và cung cấp thêm thông tin. Nó cũng được sử dụng để đưa các cảnh vào bối cảnh và làm nổi bật sự tương phản với thực tế hiện tại. 

Thực tế ảo tăng cường (AR) coi thế giới thực là trung tâm nhưng tăng cường thêm các chi tiết kỹ thuật số khác, chồng thêm các tầng nhận biết và bổ sung thực tế hoặc môi trường của bạn. Tóm lại, trong khi VR thay thế hoàn toàn thực tại bởi một thế giới mô phỏng, AR chỉ bổ sung các chi tiết vào thế giới thực tại. 

3. CÁC BẢO TÀNG SỬ DỤNG THỰC TẾ ẢO TĂNG CƯỜNG (AR) NHƯ THẾ NÀO?

Có nhiều khả năng sử dụng AR trong bảo tàng. Cách đơn giản nhất là sử dụng nó để thêm phần giải thích cho các phần. Điều này có nghĩa là khách truy cập sẽ nhận được nhiều thông tin hơn khi họ xem các triển lãm bằng AR. Các bảo tàng thậm chí có thể sử dụng nó để hiển thị các phiên bản kỹ thuật số của các nghệ sĩ bên cạnh tác phẩm của họ. Những nhân vật 3D này sau đó có thể cung cấp một bài tường thuật. AR tạo cơ hội để thêm chiều thứ ba vào màn hình, làm cho các đối tượng hoặc cảnh trở nên sống động. Đã có nhiều tổ chức trên thế giới sử dụng AR. Những dự án này mang lại điều gì đó mới mẻ cho các bộ sưu tập hiện có và thu hút nhiều khán giả hơn. Dưới đây là một số cách thú vị mà các bảo tàng đang sử dụng thực tế tăng cường.

• Có rất nhiều cách nhưng cách các bảo tàng thường hay làm nhất là thêm phần chú thích vào các tác phẩm. Khách tham quan có thể biết thêm thông tin khi họ đi xem triển lãm sử dụng AR. Điều này  giúp cho khách truy cập sẽ nhận được nhiều thông tin hơn khi họ xem các triển lãm bằng AR. 
• Bảo tàng còn có thể trưng bày hình ảnh 3D của nghệ sĩ bên cạnh tác phẩm của họ và tường thuật lại về tác phẩm. 
• AR giúp đưa một không gian thứ 3 hay đồ vật, cảnh vật vào không gian trưng bày thực tế.

Những dự án này mang lại điều gì đó mới mẻ cho các bộ sưu tập hiện có và thu hút nhiều khán giả hơn. Dưới đây là một số cách thú vị mà các bảo tàng đang sử dụng thực tế tăng cường trên thế giới.

4. ỨNG DỤNG CỦA AR

Đã có rất nhiều nơi trên thế giới đã đưa AR vào ứng dụng. Những dự án như vật thổi một làn gió mới tới những bộ sưu tập hiện nay và thu hút lượng khán giả nhiều hơn.

• The National Museum of Singapore (Bảo tàng quốc gia Singapore)

Một triển lãm mang tên “Story of the Forest" trưng bày vào 69 bức tranh trong BST William Farquhar của Natural History Drawings. Những bức tranh này được chuyển thành không gian động 3 chiều mà tất cả các khách tham quan có thế tương tác. Hơn nữa, một gia đình tới tham quan cũng có thể đi săn lùng và kiếm vật phẩm - là những loài thực vật, động vật ẩn náu trong những bức tranh. Với ứng dụng công nghệ AR, người dùng cũng có thể biết được thông tin về môi trường sống, thực đơn và những động vật quý hiếmBảo tàng Quốc gia Singapore hiện đang chạy một tác phẩm sắp đặt nhập vai có tên là Story of the Forest . Triển lãm tập trung vào 69 hình ảnh từ Bộ sưu tập các Bản vẽ Lịch sử Tự nhiên của William Farquhar. Chúng đã được chuyển thành hình ảnh động ba chiều mà khách truy cập có thể tương tác. Khách truy cập tải xuống một ứng dụng và sau đó có thể sử dụng máy ảnh trên điện thoại hoặc máy tính bảng của họ để khám phá các bức tranh.

Facebook

• The Art Gallery of Ontario, Toronto

​​Với ứng dụng ReBlink, khách tham quan có thể xem những nhân vật trong tranh như sống dậy và được xuyên không tới thế giới của thế kỉ 21. Ví dụ, bức vẽ Drawing Lots bởi George Agnew Reid khắc họa 3 nhân vật đang cặm cụi với trò chơi của họ trong 1 khung cảnh rất yên bình. Nhưng với phiên bản của digital aritst Alex Mayhew, 3 người lại tách biệt và cuốn vào màn hình điện thoại của riêng mình.

Facebook

​

• The Smithsonian Institution, Washington D.C

Vào năm 2017, Smithsonian đã giới thiệu công nghệ AR để mang đến một chiều hướng hoàn toàn mới cho một trong những display lâu đời nhất và được yêu thích nhất của hãng. Nhiều bộ xương trong Bone Hall đã được trưng bày từ năm 1881. Giờ đây, du khách có thể tải xuống một ứng dụng mới có tên Skin and Bone để hiển thị những bộ xương này dưới một góc nhìn mới.

​​

Facebook

13 bộ xương của các loài vật được khắc họa trong ứng dụng Skin and Bone. Người xem có thể nhìn thấy phần da thịt hay các nhóm cơ sẽ thế nào bên ngoài bộ xương và các loài vật sẽ cử động ra sao. Điều này giúp đưa phần trưng bày này như sống lại như cách mà các loài dơi bay lên hoặc loài chi cổ rắn săn bắt cá thế nào.​ Robert Costello cho biết: “Ứng dụng này là để chia sẻ một số câu chuyện chưa kể đằng sau một trong những bộ sưu tập mang tính biểu tượng nhất của bảo tàng . Ông là nhà sản xuất ứng dụng và quản lý chương trình tiếp cận quốc gia tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên.

• The Kennedy Space Centre, Merritt Island​

​AR có thể giúp khách truy cập hiểu các sự kiện lịch sử bằng cách làm cho chúng xuất hiện ở dạng 3D. Một ví dụ tuyệt vời về điều này là triển lãm Anh hùng và Huyền thoại ở Trung tâm Vũ trụ Kennedy. Tại đây, trải nghiệm AR cho thấy một thời điểm quan trọng trong lịch sử chương trình không gian của Hoa Kỳ. 

Vào tháng 6 năm 1966, phi hành gia Gene Cernan đã thực hiện chuyến đi bộ ngoài không gian thứ hai trong lịch sử. Sau đó, ông gọi nó là 'con đường đi bộ từ địa ngục'. Bộ đồ vũ trụ của anh ấy quá nóng và anh ấy lao vào một vòng quay không thể kiểm soát, không thể nhìn thấy. Màn hình hiển thị viên nang vũ trụ Gemini 9 và sử dụng AR để chiếu hình ảnh ba chiều của Cernan lên nó. Du khách có thể xem thử thách khi anh ta cố gắng quay trở lại bên trong khoang ngủ. Ngoài ra còn có một bản lồng tiếng từ chính Cernan, mô tả trải nghiệm của anh ấy.

​

Triển lãm sử dụng ảnh ba chiều AR xuyên suốt. Công nghệ này mang lại khuôn mặt và giọng nói cho những người đã làm việc trong chương trình không gian. Du khách có thể nghe những câu chuyện từ truyền thuyết của NASA kể lại bằng lời của họ.

• The Pérez Art Museum, Miami (PAMM)

Facebook

​​Triển lãm ‘‘Invasive Species’ của PAMM cũng sử dụng công nghệ AR. Nó trưng bày các mô hình 3D của những con vật đáng sợ, sứa hoặc các dấu hiệu bí ẩn. Nghệ sĩ Felice Grodin muốn người xem được tương tác với kiến trúc của tòa nhà và đưa họ đến một phiên bản tương lai của các cấu trúc. Ví dụ, một con ‘Terrafish’ có thể xâm chiến khu vườn treo của PAMM với cấu trúc của 1 con sứa cao 49ft (khoảng 15m).

Vào tháng 12 năm 2017, PAMM đã làm việc với nghệ sĩ Felice Grodin. Họ đã cùng nhau tạo ra triển lãm nghệ thuật thực tế tăng cường đầy đủ đầu tiên, được gọi là 'Invasive Species' (Các loài xâm lấn). Trong các ví dụ trên, AR thêm vào các tác phẩm hiện có. Tuy nhiên, công việc của Grodin cho dự án này hoàn toàn là kỹ thuật số. Nó nhằm mục đích trở thành một trải nghiệm AR đầy đủ, gợi hình ảnh vào một không gian trống. Việc cài đặt liên quan đến một loạt các hình ảnh kỹ thuật số và các loài. Chúng bao gồm các mô hình 3D kỳ lạ gợi lên những con bò, sứa hoặc các dấu hiệu khó hiểu. Felice muốn tương tác với kiến ​​trúc của tòa nhà và biến đổi nó. Triển lãm là một nhận xét về sự mong manh của hệ sinh thái của chúng ta và mối đe dọa của biến đổi khí hậu. Nó đưa du khách đến một phiên bản tương lai của tòa nhà, do các loài xâm lấn chiếm lấy. Ví dụ: 'Terrafish' xâm nhập vào khu vườn treo của PAMM với cấu trúc giống như con sứa cao 49ft. Nó gợi nhớ đến một loài phi bản địa hiện đang sinh sống ở vùng biển xung quanh Miami.

Người phụ trách PAMM Jennifer Inacio tin rằng nghệ thuật có thể là một con đường dẫn đến tranh luận. Cô muốn triển lãm dẫn đến các cuộc trò chuyện, thu hút người xem vào một cuộc đối thoại, "Những tác phẩm kỳ lạ mà nghệ sĩ tạo ra nhằm mục đích kéo người xem vào cuộc thảo luận nghiêm túc về biến đổi khí hậu, nhưng theo một cách hấp dẫn và tương tác."

• Loài Plastic

​​"Loài Plastic" - một dự án phi lợi nhuận nhằm nâng cao nhận thức và tinh thần bảo vệ môi trường cho thế hệ trẻ được Iris Cao và những người bạn thực hiện với mong muốn giúp các bạn trẻ hiểu rõ về các loại rác thải nhựa thông qua việc phân loại và cung cấp những thông tin cơ bản về từng loại rác thải nhựa.​ Không truyền tải thông tin khô khan và hàn lâm mà qua lăng kính của "Loài Plastic", những món vật dụng bằng nhựa được "thổi hồn", trở thành một giống loài đang sống, sẵn sàng tấn công con người và môi trường thiên nhiên bất cứ lúc nào.

Loài Plastic là dự án đặc biệt về môi trường được kết hợp hài hòa giữa cả 2 phương diện online và offline cũng như giữa nghệ thuật và công nghệ. Có thể nói, một trong những điểm nổi bật tạo nên sức hấp dẫn của buổi triển lãm nằm ở yếu tố nghệ thuật (mô hình, tranh ảnh, nghệ thuật gấp giấy origami) được biến tấu thú vị cùng công nghệ thực tế ảo hiện đại như AR và VR để khắc họa sinh động đời sống của các “loài plastic”.

Facebook

"Chúng tôi cung cấp cho cộng đồng những thông tin vô cùng đơn giản nhưng vẫn có sức mạnh trong việc tăng nhận thức của họ về những tác động của rác thải nhựa tới môi trường", Iris Cao chia sẻ thêm.

• Open Heritage

Phiên bản số hóa 3D lăng Tự Đức trong quần thể di tích cố đô Huế vừa trở thành di sản Việt Nam đầu tiên có mặt trong dự án Di sản mở (Open Heritage), do Tổ chức Nghệ thuật và văn hóa Google (Google Arts & Culture) phối hợp với CyArk thực hiện. Dự án Di sản mở ra đời năm 2018, vào Ngày di sản thế giới 18-4, cho thấy cách mà công nghệ có thể được sử dụng để bảo tồn những di sản đang xuống cấp và có nguy cơ biến mất.

Facebook

• Sen Heritage

Facebook

Chùa Một Cột hiện nay là một sản phẩm phục dựng có niên đại 1955, được thực hiện bởi Nguyễn Bá Lăng sau khi chùa bị đặt bom đánh sụp vào ngày 9/11/1954. Để xuyên không về văn hóa thời Lý, TS. Trần Trọng Dương (nhóm SEN Heritage - chủ trì khoa học của dự án), dựa trên sử liệu của văn bia Sùng Thiện Diên Linh (1121), đã tái lập bình đồ mandala của chùa tháp Diên Hựu đồng tâm đa chiều, với tháp một cột ở trung tâm, được bao bọc bởi hai vòng ao, hai vòng sân, hai vòng hành lang giải vũ và hệ thống các tháp lưu ly, các cầu bắc qua các ao. Toàn bộ bình đồ này đã mô phỏng đồ án mandala theo đúng kinh điển Phật giáo được ghi chép trong các bộ Hoa Nghiêm, Pháp hoa, Pháp giới an lập đồ, Hoa tạng truyện, Phật tổ thống kỷ.​

Facebook

Các sản phẩm này vừa là số hóa các mảnh vụn di sản rời rạc vào một giả thuyết khoa học, nhằm phục vụ việc lưu trữ dữ liệu, bảo tồn văn hóa, tái lập phế tích, quảng bá di sản văn hóa thời Lý đến với xã hội đương đại. Các sản phẩm này có thể ứng dụng cho nhiều hoạt động khác nhau, từ nghiên cứu, mô phỏng giả thuyết khoa học, trưng bày bảo tàng, thuyết minh bảo tàng, đến ứng dụng cho du lịch, giáo dục và đào tạo di sản, quảng bá văn hóa truyền thống trong hệ thống giáo dục các cấp.

PGS.TS. Nguyễn Văn Huy - nguyên Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học chia sẻ: "Việc nhóm SEN Heritage nghiên cứu, chỉ với một ví dụ với chùa Diên Hựu cho thấy cần rất nhiều công sức mới tái lập được nội dung phong phú dùng cho các thiết bị, công nghệ đó. Các bảo tàng, các di tích có thể học từ kinh nghiệm này để mở ra cách phát triển công nghệ thực tế ảo vào trưng bày…

5. CÓ RỦI RO NÀO KHI SỬ DỤNG AR TRONG BẢO TÀNG KHÔNG?

Bảo tàng PAMM cũng cân nhắc rằng việc sử dụng AR sẽ khiến người xem đắm chìm trong thế giới bên trong chiếc điện thoại và điều này trái ngược với những gì mà người nghệ sĩ muốn đạt được. Nhưng sự thật là họ phát hiện rằng, khách tham quan sử dụng công nghệ này cùng nhau. Các nhóm đã cùng chia sẻ màn hình và thảo luận về những gì họ nhìn thấy, kết nối những người chưa quen biết với nhau.

Một vấn đề nữa, họ lo rằng dân công nghệ hay thế hệ Millenials có thể dễ dàng làm quen và sử dụng công nghệ này hơn thế hệ lớn tuổi. Tuy nhiên, một lần nữa, kết quả nghiên cứu cho rằng khách tham quan triển lãm AR của họ đều ở lứa tuổi 55+ và họ có những trải nghiệm rất tốt tại đây.

6. TƯƠNG LAI CỦA AR

Có rất nhiều ứng dụng thú vị cho thực tế ảo tăng cường (AR) trong không gian bảo tàng. Giá cả của VR có thể rất đắt đỏ bởi những thiết bị chuyên dụng. Và AR giải quyết vấn đề đó bởi nó tốn ít tiền hơn mà vẫn có thể giúp khách tham quan trải nghiệm không gian thực tế ảo ngay trước mắt. AR cũng có thể là 1 công cụ để thúc đẩy việc truyền đạt kiến thức hay các thông tin của buổi triển lãm. Việc nghệ sĩ có thể thuật lại về tác phẩm của mình với công nghệ AR có thể kết nối khách tham quan với tác phẩm tốt hơn. Công nghệ này cũng có thể giúp lấy đưa người xem tới bối cảnh lịch sử bằng việc chồng những khung cảnh lịch sử lên khung cảnh hiện đại.

Công nghệ này có thể thu hút sự chú ý của mọi người và giữ sự tập trung của họ vào các cuộc triển lãm lâu hơn. Trước khi mở cài đặt AR của họ, AGO đã thực hiện một cuộc khảo sát. Nó phát hiện ra rằng khách truy cập trung bình đến các bộ sưu tập của bảo tàng chỉ dành trung bình 2,31 giây trước mỗi hình ảnh. Trong cuộc sống hiện đại bận rộn, nơi du khách không phải lúc nào cũng có xu hướng nán lại, các bảo tàng có thể sử dụng công nghệ AR để tiếp cận và thu hút sự chú ý của họ.

Công nghệ này có thể thu hút sự chú ý và giúp người xem tập trung vào triển lãm hơn. Trong cuộc sống hiện đại hối hả, người ta cũng không thường hay nán lại lâu để xem. Vì thế, các bảo tàng có thể sử dụng công nghệ ar để tiếp cận và thu hút sự chú ý của khách tham quan được hiệu quả hơn.

Nguồn dịch: https://www.museumnext.com/article/how-museums-are-using-augmented-reality/?fbclid=IwAR1hGzOKWf5n7u7z3Lt9XYaHEEuJdfotxQWQkViLnIJ_0JhZC9LMpN2R9g0

Nguồn tham khảo: https://vietnamnet.vn/vn/giai-tri/di-san-my-thuat-san-khau/kham-pha-di-san-kien-truc-chua-mot-cot-bang-cong-nghe-thuc-te-ao-689316.html

https://www.google.com/url?sa=i&url=https%3A%2F%2Fluxuo.vn%2Fculture%2Fevents%2Ftrien-lam-loai-plastic-thong-diep-moi-truong-qua-lang-kinh-nghe-thuat-va-cong-nghe.html&psig=AOvVaw20dezesihfAHL__qLyU7Tc&ust=1623589190021000&source=images&cd=vfe&ved=0CA0QjhxqFwoTCKjK05qTkvECFQAAAAAdAAAAABAb

Bài dịch - Chip Phan

____________________________________________________________

Pro Creative Class I Khóa học SÁNG TẠO 6 buổi/tháng (cho mỗi môn học): Writing, Storytelling, Art, Design, Creativity. Học viết, thiết kế, tìm hiểu nghệ thuật, học tư duy sáng tạo, để đổi mới, hiểu biết, hành trình của tự do. Hotline: 0934068088 Email: Creative.proclass@gmail.com . Office: Công ty TNHH MTV Việt Thị . Address: 30, đường C18, phường 12, quận Tân Bình – HCM

Creative Class PRO: Những buổi học và bài giảng tạo ra những gợn sóng xung đột trong tâm trí và trái tim bạn, làn sóng cảm hứng bất tận, giúp bạn tìm thấy những nguyên tắc dẫn lối tài năng, đến với cái đẹp và sự sáng tạo. Đây là hành trình của nghệ thuật và tự do, với lời mời hít thở bầu không khí đầy sức sống, cảm nhận ngọn lửa tận trái tim bạn và sự thăng hoa của tinh thần.